De machiavellist: ‘het doel heiligt de middelen’

Liegen, gemene grappen maken, manipuleren om je zin te krijgen. Het zijn de zwarte randjes van onze persoonlijkheid. Maar bij sommige mensen hebben die nare karaktertrekken de overhand. Maak kennis met de machiavellist.

Iemand die hoog scoort op machiavellisme, herkent zich in uitspraken als: ‘de beste manier om met mensen om te gaan is ze vertellen wat ze willen horen’, ‘het is het veiligste om aan te nemen dat alle mensen kwaadaardige trekjes hebben die naar boven komen als ze de kans krijgen’, en ‘onthul nooit je ware beweegredenen aan iemand, tenzij je er zelf baat bij hebt.’

Training Bescherm jezelf tegen narcisme
Training

Training Bescherm jezelf tegen narcisme

  • Leer omgaan met een narcistische ex, ouder of baas
  • Ontdek de belangrijkste kenmerken van narcisme
  • Inspirerende sessies met video en achtergrondartikelen
Bekijk de training
Nu maar
45,-

Machiavellisme is vernoemd naar Niccolò Machiavelli, politiek adviseur van de vijftiende- en zestiende-eeuwse Florentijnse familie de’ Medici. Zijn politieke tactiek: ‘Het doel heiligt de middelen’. Alle effectieve technieken waren toegestaan, zoals vleien en liegen om anderen te manipuleren. Een aantal eeuwen later viel het persoonlijkheidspsycholoog Richard Christie op dat mensen zich ook zo in het dagelijks leven gedragen. Machiavellisme kan zowel aangeboren als aangeleerd zijn.

Zo kerken je machiavellisme

De machiavellist:

  • Is koud en berekend.
  • Zet misleiding en manipulatie in om doelen te bereiken, bijvoorbeeld door te slijmen of in te spelen op iemands schuldgevoel.
  • Houdt dingen over zichzelf achter om een goede indruk te maken.
  • Heeft een cynische kijk op de wereld en vindt de meeste mensen dom en zwak.
  • Verwacht dat anderen zich onethisch zullen gedragen, maar doet dat vooral zelf. Mensen die hoog scoren op deze persoonlijkheidstrek hebben bijvoorbeeld minder moeite om dure kleding een avondje te dragen en de volgende dag naar de winkel terug te brengen.
  • Ontploft niet sneller dan gemiddeld. In tegenstelling tot bij narcisme of psychopathie, hangt machiavellisme niet samen met openlijke agressie.
  • Lacht om sarcastische opmerkingen, en maakt andere mensen graag belachelijk. Zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Western Ontario naar de humorstijlen van de duistere drie.
  • In de liefde gebruiken machiavellisten ook misleidende en zelfzuchtige tactieken, zoals net doen of ze verliefd zijn. Of hun partner dronken voeren om hun zin te krijgen.
  • Mensen met machiavellisme liegen vaker dan de gemiddelde mens, bijvoorbeeld bij belastingaangifte.

Hier kom je de machiavellist tegen

Een machiavellist werkt vaker in het zakenleven dan in de welzijnssector. Werkt zo iemand wél in de zorg, dan zal hij eerder specialist worden dan huisarts. Dat blijkt uit onderzoek onder medische studenten. Bovendien floreren machiavellisten floreren in een chaotische werkomgeving. Dit stelt hen namelijk in staat om zichzelf ongemerkt meer macht kunnen toe-eigenen, aangezien er minder regels zijn en minder toezicht is.

Als machiavellisten het criminele pad op gaan, is dat vooral in de witteboordencriminaliteit: daar valt veel te winnen en is de pakkans klein. Het belangrijkste doel van de machiavellist is namelijk het vergaren van geld, macht en competitie. De machiavellist is dan ook weinig bezig met gemeenschapszin, zelfliefde of familie.

De narcist

De psychopaat

Duister trio: de narcist, de machiavellist, de psychopaat

auteur

Marloes Zevenhuizen

Mensen inwijden in de wondere wereld van de psychologie – niets vind ik leuker dan dat. En waar kan dat beter dan bij Psychologie Magazine?

» profiel van Marloes Zevenhuizen

Lees ook deze artikelen

Toon me je brein…
Artikel

Toon me je brein…

... en ik vertel je wie je bent. Als je weet waarop je moet letten, onthullen de hersenen van alles over de eigenaar. Hoe je kunt ...
Dit is waarom we in de zomer meer zin in seks hebben
Branded content

Dit is waarom we in de zomer meer zin in seks hebben

Van barbecues en stranddagen tot vakanties en festivals. De zomer heeft veel te bieden als het om plezier gaat. En ja, dat geldt o...
Deze red flags kunnen wijzen op partnergeweld
Artikel

Deze red flags kunnen wijzen op partnergeweld

Je hoeft geen blauwe plekken te zien om te weten dat er iets mis is. Partnergeweld begint vaak subtiel: met opmerkingen en kleine ...
Deze red flags kunnen wijzen op partnergeweld
Artikel

Deze red flags kunnen wijzen op partnergeweld

Je hoeft geen blauwe plekken te zien om te weten dat er iets mis is. Partnergeweld begint vaak subtiel: met opmerkingen en kleine ...
­James Fallon: ‘Psychopathie zit in mijn familie – en in mij’
Interview

­James Fallon: ‘Psychopathie zit in mijn familie – en in mij’

Toen hij zijn genetisch profiel liet onderzoeken deed neurowetenschapper ­James Fallon een bizarre ontdekking. Zijn brein lijkt i...
Dit versterkt narcistisch gedrag (en je bent er zelf ook gevoelig voor)
Artikel

Dit versterkt narcistisch gedrag (en je bent er zelf ook gevoelig voor)

Afgewezen worden is voor niemand prettig. Maar voor sommige mensen heeft het een diepere impact – het raakt hen niet alleen op e...
Zo geef je een kind oprechte waardering
Artikel

Zo geef je een kind oprechte waardering

Hoe kun je het zelfvertrouwen van een onzeker kind opkrikken? Flink en uitbundig prijzen, denken veel ouders. Onterecht. Drie tips...
Hoe ga ik om met mijn dominante baas?
Advies

Hoe ga ik om met mijn dominante baas?

Beste Fred, Mijn manager is zeer dominant en vertoont narcistisch gedrag. Naast ook goede eigenschappen gaat hij regelmatig tekeer...
Ik val op psychopathische, agressieve mannen met bindingsangst
Advies

Ik val op psychopathische, agressieve mannen met bindingsangst

Hoi Ursula,Ik las je mail over onbetrouwbare mannen en dat baarde me zorgen. Heel mijn verleden is een aaneenrijging van onbetrouw...
Een beroemdheid word je zo
Verhaal

Een beroemdheid word je zo

Om bekend te worden hoef je niet meer goed te zijn in wat je doet. Als je jezelf maar als een overtuigend ‘personage’ presente...
1306