De machiavellist: ‘het doel heiligt de middelen’

Liegen, gemene grappen maken, manipuleren om je zin te krijgen. Het zijn de zwarte randjes van onze persoonlijkheid. Maar bij sommige mensen hebben die nare karaktertrekken de overhand. Maak kennis met de machiavellist.

Iemand die hoog scoort op machiavellisme, herkent zich in uitspraken als: ‘de beste manier om met mensen om te gaan is ze vertellen wat ze willen horen’, ‘het is het veiligste om aan te nemen dat alle mensen kwaadaardige trekjes hebben die naar boven komen als ze de kans krijgen’, en ‘onthul nooit je ware beweegredenen aan iemand, tenzij je er zelf baat bij hebt.’

Training Bescherm jezelf tegen narcisme
Training

Training Bescherm jezelf tegen narcisme

  • Leer omgaan met een narcistische ex, ouder of baas
  • Ontdek de belangrijkste kenmerken van narcisme
  • Inspirerende sessies met video en achtergrondartikelen
Bekijk de training
Nu maar
45,-

Machiavellisme is vernoemd naar Niccolò Machiavelli, politiek adviseur van de vijftiende- en zestiende-eeuwse Florentijnse familie de’ Medici. Zijn politieke tactiek: ‘Het doel heiligt de middelen’. Alle effectieve technieken waren toegestaan, zoals vleien en liegen om anderen te manipuleren. Een aantal eeuwen later viel het persoonlijkheidspsycholoog Richard Christie op dat mensen zich ook zo in het dagelijks leven gedragen. Machiavellisme kan zowel aangeboren als aangeleerd zijn.

Zo kerken je machiavellisme

De machiavellist:

  • Is koud en berekend.
  • Zet misleiding en manipulatie in om doelen te bereiken, bijvoorbeeld door te slijmen of in te spelen op iemands schuldgevoel.
  • Houdt dingen over zichzelf achter om een goede indruk te maken.
  • Heeft een cynische kijk op de wereld en vindt de meeste mensen dom en zwak.
  • Verwacht dat anderen zich onethisch zullen gedragen, maar doet dat vooral zelf. Mensen die hoog scoren op deze persoonlijkheidstrek hebben bijvoorbeeld minder moeite om dure kleding een avondje te dragen en de volgende dag naar de winkel terug te brengen.
  • Ontploft niet sneller dan gemiddeld. In tegenstelling tot bij narcisme of psychopathie, hangt machiavellisme niet samen met openlijke agressie.
  • Lacht om sarcastische opmerkingen, en maakt andere mensen graag belachelijk. Zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Western Ontario naar de humorstijlen van de duistere drie.
  • In de liefde gebruiken machiavellisten ook misleidende en zelfzuchtige tactieken, zoals net doen of ze verliefd zijn. Of hun partner dronken voeren om hun zin te krijgen.
  • Mensen met machiavellisme liegen vaker dan de gemiddelde mens, bijvoorbeeld bij belastingaangifte.

Hier kom je de machiavellist tegen

Een machiavellist werkt vaker in het zakenleven dan in de welzijnssector. Werkt zo iemand wél in de zorg, dan zal hij eerder specialist worden dan huisarts. Dat blijkt uit onderzoek onder medische studenten. Bovendien floreren machiavellisten floreren in een chaotische werkomgeving. Dit stelt hen namelijk in staat om zichzelf ongemerkt meer macht kunnen toe-eigenen, aangezien er minder regels zijn en minder toezicht is.

Als machiavellisten het criminele pad op gaan, is dat vooral in de witteboordencriminaliteit: daar valt veel te winnen en is de pakkans klein. Het belangrijkste doel van de machiavellist is namelijk het vergaren van geld, macht en competitie. De machiavellist is dan ook weinig bezig met gemeenschapszin, zelfliefde of familie.

De narcist

De psychopaat

Duister trio: de narcist, de machiavellist, de psychopaat

auteur

Marloes Zevenhuizen

Mensen inwijden in de wondere wereld van de psychologie – niets vind ik leuker dan dat. En waar kan dat beter dan bij Psychologie Magazine?

» profiel van Marloes Zevenhuizen

Lees ook deze artikelen

Toon me je brein…
Artikel

Toon me je brein…

... en ik vertel je wie je bent. Als je weet waarop je moet letten, onthullen de hersenen van alles over de eigenaar. Hoe je kunt ...
‘Ik wil laten zien dat je altijd opnieuw kunt beginnen’
Branded content

‘Ik wil laten zien dat je altijd opnieuw kunt beginnen’

Een hersenaandoening kan je leven op z´n kop zetten. Toch hoor je mensen achteraf ook vaak zeggen dat ze een tegenslag als een ge...
Je eigen kind doden – hoe kun je?
Artikel

Je eigen kind doden – hoe kun je?

We zien het gezin graag als de plek waar je veilig bent. Toch worden in Nederland jaarlijks kinderen door een ouder omgebracht. Wa...
Je eigen kind doden – hoe kun je?
Artikel

Je eigen kind doden – hoe kun je?

We zien het gezin graag als de plek waar je veilig bent. Toch worden in Nederland jaarlijks kinderen door een ouder omgebracht. Wa...
Psychopaat snapt straf niet
Kort

Psychopaat snapt straf niet

Psychopaten gaan na een gevangenisstraf vaak opnieuw de fout in. Canadese breinonderzoekers hebben daar nu een hersenverklaring vo...
‘Elke leider is een narcist’
Interview

‘Elke leider is een narcist’

De rol van leiders is de afgelopen tien jaar veel ingewikkelder geworden, vindt Manfred Kets de Vries, econoom en psychoanalyticus...
Het EQ van Gerard Spong: ‘Ik ben een gelukkige schizo’
Artikel

Het EQ van Gerard Spong: ‘Ik ben een gelukkige schizo’

Een topadvocaat kan niet zonder emotionele intelligentie. Hij moet rechters kunnen inschatten, zijn argumenten op een goudschaal w...
Kijk naar mij!
Artikel

Kijk naar mij!

We schreeuwen het steeds harder, op tv, op internet: zie nou wat ik kan! Omdat we beroemd willen worden, luidt vaak de verklaring....
Zijn narcistische vriendin maakt me bang
Advies

Zijn narcistische vriendin maakt me bang

In 2009 is mijn man overleden. Vanaf 2011 had ik een nieuwe relatie. Hij bleek uiteindelijk een narcist met een ernstige internet-...
5 gouden regels voor omgaan met narcisme (en wat vooral niet te doen)
Artikel

5 gouden regels voor omgaan met narcisme (en wat vooral niet te doen)

Charmant, welbespraakt en extravert: mensen met narcistische trekjes kunnen heel aantrekkelijk zijn. Tot je ontdekt dat ze wel erg...
1306