De machiavellist: ‘het doel heiligt de middelen’

Liegen, gemene grappen maken, manipuleren om je zin te krijgen. Het zijn de zwarte randjes van onze persoonlijkheid. Maar bij sommige mensen hebben die nare karaktertrekken de overhand. Maak kennis met de machiavellist.

Iemand die hoog scoort op machiavellisme, herkent zich in uitspraken als: ‘de beste manier om met mensen om te gaan is ze vertellen wat ze willen horen’, ‘het is het veiligste om aan te nemen dat alle mensen kwaadaardige trekjes hebben die naar boven komen als ze de kans krijgen’, en ‘onthul nooit je ware beweegredenen aan iemand, tenzij je er zelf baat bij hebt.’

Training Bescherm jezelf tegen narcisme
Training

Training Bescherm jezelf tegen narcisme

  • Leer omgaan met een narcistische ex, ouder of baas
  • Ontdek de belangrijkste kenmerken van narcisme
  • Inspirerende sessies met video en achtergrondartikelen
Bekijk de training
Nu maar
45,-

Machiavellisme is vernoemd naar Niccolò Machiavelli, politiek adviseur van de vijftiende- en zestiende-eeuwse Florentijnse familie de’ Medici. Zijn politieke tactiek: ‘Het doel heiligt de middelen’. Alle effectieve technieken waren toegestaan, zoals vleien en liegen om anderen te manipuleren. Een aantal eeuwen later viel het persoonlijkheidspsycholoog Richard Christie op dat mensen zich ook zo in het dagelijks leven gedragen. Machiavellisme kan zowel aangeboren als aangeleerd zijn.

Zo kerken je machiavellisme

De machiavellist:

  • Is koud en berekend.
  • Zet misleiding en manipulatie in om doelen te bereiken, bijvoorbeeld door te slijmen of in te spelen op iemands schuldgevoel.
  • Houdt dingen over zichzelf achter om een goede indruk te maken.
  • Heeft een cynische kijk op de wereld en vindt de meeste mensen dom en zwak.
  • Verwacht dat anderen zich onethisch zullen gedragen, maar doet dat vooral zelf. Mensen die hoog scoren op deze persoonlijkheidstrek hebben bijvoorbeeld minder moeite om dure kleding een avondje te dragen en de volgende dag naar de winkel terug te brengen.
  • Ontploft niet sneller dan gemiddeld. In tegenstelling tot bij narcisme of psychopathie, hangt machiavellisme niet samen met openlijke agressie.
  • Lacht om sarcastische opmerkingen, en maakt andere mensen graag belachelijk. Zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Western Ontario naar de humorstijlen van de duistere drie.
  • In de liefde gebruiken machiavellisten ook misleidende en zelfzuchtige tactieken, zoals net doen of ze verliefd zijn. Of hun partner dronken voeren om hun zin te krijgen.
  • Mensen met machiavellisme liegen vaker dan de gemiddelde mens, bijvoorbeeld bij belastingaangifte.

Hier kom je de machiavellist tegen

Een machiavellist werkt vaker in het zakenleven dan in de welzijnssector. Werkt zo iemand wél in de zorg, dan zal hij eerder specialist worden dan huisarts. Dat blijkt uit onderzoek onder medische studenten. Bovendien floreren machiavellisten floreren in een chaotische werkomgeving. Dit stelt hen namelijk in staat om zichzelf ongemerkt meer macht kunnen toe-eigenen, aangezien er minder regels zijn en minder toezicht is.

Als machiavellisten het criminele pad op gaan, is dat vooral in de witteboordencriminaliteit: daar valt veel te winnen en is de pakkans klein. Het belangrijkste doel van de machiavellist is namelijk het vergaren van geld, macht en competitie. De machiavellist is dan ook weinig bezig met gemeenschapszin, zelfliefde of familie.

De narcist

De psychopaat

Duister trio: de narcist, de machiavellist, de psychopaat

auteur

Marloes Zevenhuizen

Mensen inwijden in de wondere wereld van de psychologie – niets vind ik leuker dan dat. En waar kan dat beter dan bij Psychologie Magazine?

» profiel van Marloes Zevenhuizen

Lees ook deze artikelen

Pas op voor perverse narcisten
Recensie

Pas op voor perverse narcisten

Pesten en treiteren in relaties komt vaak voor. Het lastige is dat het meestal verborgen blijft, want de treiteraars spelen naar b...
Waarom échte aandacht zo belangrijk is voor je kind
Branded content

Waarom échte aandacht zo belangrijk is voor je kind

‘Kijk mam, dit heb ik gemaakt op school.’ Je werpt een blik op het knutselwerk van je kind, zegt dat je het prachtig vindt, en...
Column Marieke de Wit: ‘De dag waarop je kind je de scheiding verwijt’
Column

Column Marieke de Wit: ‘De dag waarop je kind je de scheiding verwijt’

Ze wilde praten over iets waarmee ze worstelde, had ze van tevoren aangekondigd. We liepen door de duinen die zomerse middag, mijn...
Column Marieke de Wit: ‘De dag waarop je kind je de scheiding verwijt’
Column

Column Marieke de Wit: ‘De dag waarop je kind je de scheiding verwijt’

Ze wilde praten over iets waarmee ze worstelde, had ze van tevoren aangekondigd. We liepen door de duinen die zomerse middag, mijn...
Ze drukt zo’n stempel op onze groep
Advies

Ze drukt zo’n stempel op onze groep

Mijn toneelgezelschap was altijd een hele hechte club, maar een nieuw lid brengt dat in gevaar. Deze vrouw roept hetzelfde buikgev...
Hoe we narcistische kinderen kweken
Verhaal

Hoe we narcistische kinderen kweken

Overmatig prijzen leidt tot narcistische trekjes bij kinderen, blijkt uit onderzoek. Toch kan geen kind zonder waardering. Hoe doe...
Van welke narcist is die selfie?
Kort

Van welke narcist is die selfie?

Dat er twee soorten narcisten bestaan, was al bekend. Nieuw onderzoek suggereert dat die twee typen heel verschillend omgaan met s...
Narcisme test: hoe narcistisch ben je?
Test

Narcisme test: hoe narcistisch ben je?

Hoe hoog scoor jij op openlijk en verborgen narcisme?
Het EQ van Gerard Spong: ‘Ik ben een gelukkige schizo’
Artikel

Het EQ van Gerard Spong: ‘Ik ben een gelukkige schizo’

Een topadvocaat kan niet zonder emotionele intelligentie. Hij moet rechters kunnen inschatten, zijn argumenten op een goudschaal w...
‘Elke leider is een narcist’
Interview

‘Elke leider is een narcist’

De rol van leiders is de afgelopen tien jaar veel ingewikkelder geworden, vindt Manfred Kets de Vries, econoom en psychoanalyticus...
1306