Hoe open je het gesprek over seks met je partner?
Hoe open je het gesprek op een veilige en constructieve manier? Psycholoog en relatietherapeut Pieternel Dijkstra en seksuoloog Reinhilde Melles geven handvatten voor een goed gesprek over seks. En ja, dat helpt ook als je elkaar al jaren kent.
Oefening 1: Wat vinden we eigenlijk van onze seks?
Pak een rustig moment samen – geen telefoons, geen kinderen op de achtergrond – en neem je voor om mild en eerlijk te zijn. De bedoeling is niet dat je elkaar ondervraagt, maar dat je luistert, zonder jezelf te verdedigen.
Stel elkaar een paar simpele vragen: wat vind je fijn aan ons (vroegere) seksleven, wat mis je en wat zou je graag willen? En welke gevoelens horen daarbij? Denk aan geborgenheid, plezier, vitaliteit, liefde en ontspanning.
Sluit af met een gezamenlijk doel, hoe klein ook: vaker knuffelen, meer experimenteren, een seksleven dat voor beiden plezierig is. En vergeet niet elkaar te bedanken voor de eerlijkheid. Dat maakt praten net zo intiem als wat er daarna kan gebeuren.
Oefening 2: Hoe ziet onze seksuele levensloop eruit?
Ons seksleven loopt zelden in een rechte lijn. Samenwonen, een kind krijgen, stress op werk, ziekte in de familie of zelfs overspel – grote gebeurtenissen laten sporen na in hoe we verlangen en intimiteit beleven. Door hier samen op terug te kijken, krijg je inzicht in waarom jullie seks er nú zo uitziet, en kun je opnieuw richting bepalen.
Maak allebei een lijstje van vijf gebeurtenissen die veel impact hadden. Vergelijk ze met elkaar: wat veranderde er, in positieve of negatieve zin? Hoe heeft dat jullie seksleven beïnvloed? Hoe is het om dit van elkaar te horen? Bespreek ook of er momenten waren waarop jullie seksleven stokte en waarom.
Door dit gesprek te voeren, pak je de regie terug: je begrijpt beter waar jullie nu staan en hoe jullie samen verder willen.
Lees ook: Meer genieten van seks: waarom praten over seks zo lastig is
Oefening 3: Ontdek jullie seksuele scripts
Iedereen heeft een idee in zijn hoofd van hoe seks ‘hoort’ te verlopen. Dat heet een seksueel script. Vaak is dat behoorlijk voorspelbaar: een beetje zoenen, wat voorspel, penetratie en klaar zodra hij klaarkomt. Voor veel stellen werkt dat in het begin prima, maar na verloop van tijd kan zo’n script zijn glans verliezen. Als iemand zegt: ‘Ik heb geen zin meer in seks,’ bedoelt die vaak eigenlijk: ‘Ik heb geen zin meer in dit script.’
De uitdaging is om samen nieuwe scripts te bedenken die wél passen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die kunnen genieten van meerdere seksuele scripts – dus niet alleen van ‘het standaardrecept’ – seksueel tevredener zijn en lekkerder in hun vel zitten. Vergelijk het met eten: patat met mayo is heerlijk, maar als het je enige optie is, gaat de lol er snel af. Hoe meer gerechten je op het menu hebt, hoe groter de kans dat je altijd iets vindt waar je trek in hebt.
Zo pak je het aan:
- Terugkijken. Bespreek met elkaar: welk script heb jij van huis uit of via media meegekregen? Hoe zag seks er ‘volgens het boekje’ uit?
- Onderzoeken. Praat samen over jullie overtuigingen. Waar komt jullie beeld van seks vandaan? Waar verschillen jullie in? Waar vullen jullie elkaar juist aan?
- Herkennen. Kijk samen of jullie huidige seksleven nog steeds volgens dat oude script verloopt. Wat levert het op, hoeveel plezier halen jullie eruit?
- Analyseren. Onderzoek waar het schuurt: zorgt jullie manier van vrijen voor prestatiedruk, weinig zin of handelingen tegen je zin? Wat mag er voortaan anders?
- Vernieuwen. Ga op zoek naar scripts die jullie wél plezier geven. Denk out of the box: een langer voorspel, een erotische massage, samen fantasieën delen. Vul zinnen in als: ‘Als we…. wordt seks iets dat ons energie geeft’ of ‘Seks betekent voor mij dat…’
Oefening 4: Schrijf je eigen seksuele handleiding
Net zoals een nieuw apparaat een handleiding heeft, zo heeft jouw lichaam er ook één. Alleen verandert die door de jaren heen. Wat je opwindend vond toen je net samen was, kan nu compleet anders voelen. Het goede nieuws? Je kunt altijd een nieuwe handleiding schrijven.
Begin met een korte voorbereiding. Beantwoord ieder voor jezelf drie vragen:
- Waar raak ik opgewonden van als de omstandigheden goed zijn? (Denk aan aanrakingen, beelden, geuren, geluiden.)
- Welke omstandigheden helpen mij om zin te krijgen in seks? (Bijvoorbeeld rust, aandacht, geen afleiding of juist spanning.)
- Wat remt mijn zin in seks? (Denk aan stress, tijdsdruk, bepaalde gedragingen of gedachten.)
Zo ga je samen aan de slag:
- Stap 1: Delen. Vertel elkaar welke prikkels je opwindend vindt. Luister zonder oordeel, zet alles gewoon onder elkaar.
- Stap 2: Wegen. Zet jullie stimulerende en remmende factoren letterlijk tegenover elkaar. Welke kant slaat de weegschaal nu op?
- Stap 3: Experimenteren. Bespreek hoe je de stimulerende factoren meer ruimte kunt geven en de remmende kunt verkleinen.
Maak een klein plan: wat gaan jullie uitproberen de komende tijd? Hoe beter je elkaars knoppen leert kennen – de aan- én uitknoppen – hoe makkelijker je samen weer de juiste flow vindt.
Toolkit: ‘Weet je wat mij lekker lijkt?’
Oefening 5: Hoe willen we dat seks eruitziet?
Na al die gesprekken over verlangen, grenzen en scripts is het tijd om heel concreet te worden. Wat willen jullie eigenlijk wél, waar zeg je resoluut ‘nee’ tegen en waar ben je nieuwsgierig naar? Door dit in kaart te brengen, ontstaat er een soort seksuele menukaart voor jullie relatie – met gerechten die je altijd mag bestellen, dingen die nooit op tafel komen, en een paar spannende opties die je misschien eens wilt proeven.
Zo pak je het aan:
- Maak je eigen lijstje. Schrijf elk vier activiteiten op in drie kolommen: ja, nee en misschien. Denk aan douchen samen, orale seks, seksspeeltjes gebruiken of seks op een ongewone plek.
- Vergelijk en verzamel. Bekijk welke activiteiten jullie allebei een ‘ja’ hebben gegeven. Omcirkel deze: dat is jullie gezamenlijke basis. Bespreek waarom die zo fijn zijn en welke emoties erbij horen (bijvoorbeeld spanning of plezier).
- Onderzoek de misschiens. Deel waarom je iets zou willen proberen en onder welke omstandigheden.
- Respecteer elke nee. Vertel elkaar waarom iets voor jou niet goed voelt. Het helpt om te begrijpen waar grenzen liggen en voorkomt teleurstelling of druk. Bespreek ook: hoe erg is het eigenlijk dat deze wens niet vervuld kan worden, en wat zou een alternatief kunnen zijn?
Het mooie van dit gesprek is dat je elkaar beter leert kennen, soms zelfs na jaren samen. Het kan confronterend zijn, maar ook verrassend verbindend. En wie weet ontdek je nieuwe ‘ja’s’ die je seks-leven frisse energie geven.
Ook interessant: Seksuele assertiviteit: eerlijk zeggen wat je wél en níét wil, zo pak je dat aan
Bron: P. Dijkstra, R. Melles, Praten over seks, Relatie Guide, 2025
