Seksuele assertiviteit: eerlijk zeggen wat je wél en níét wil, zo pak je dat aan
We denken vaak dat een goed seksleven draait om hoe vaak je het doet of hoe spannend het is. Maar er is iets dat nog veel belangrijker is: gewoon je mond opentrekken. Dat blijkt uit onderzoek van psychiater en seksuoloog Rick Roels, verbonden aan Universiteit Leuven.
Koppels die eerlijk praten over wat ze wel en niet willen in bed, zijn tevredener. Niet alleen tussen de lakens, maar ook in hun hele relatie. Hoe vaak je het doet, speelt ook een rol, maar met name seksuele communicatie voorspelt hoe gelukkig partners zich voelen. Kortom: wie woorden geeft aan verlangen, krijgt liefde terug. Alleen jammer dat we dat zo verrekte moeilijk vinden.
Hoe de seks verandert
In het begin gaat seks vaak vanzelf. Je hoeft maar naar elkaar te kijken en de vonken springen over. Alles is nieuw, spannend en doordrenkt van verlangen. De geur van zijn T-shirt kan je al op hol brengen, een appje voelt als voorpret. Psycholoog en relatietherapeut Pieternel Dijkstra noemt dit de honeymoon-fase: een periode van ongeveer een halfjaar tot twee jaar waarin je lijf en hoofd in een permanente stand van lust verkeren.
Blijf je bij elkaar, dan schuift de seks langzaam van vuurwerk naar kaarslicht. Nog steeds fijn, maar minder knallend. Je raakt gewend aan elkaars lijf, kent elkaars repertoire en de prikkel van nieuwigheid verdwijnt. Voor sommige stellen prima, voor anderen gaat het wringen. Want zodra de vanzelfsprekendheid eraf is, komen de verschillen boven tafel: hoe vaak je zin hebt, wát je lekker vindt, waar je grenzen liggen. Allemaal normaal, aldus Dijkstra, maar wel lastig als je er niet over praat.
Hoe ga je om met intimiteit?
Daarom schreef Dijkstra samen met seksuoloog Reinhilde Melles het boek Praten over seks, waarin ze stellen handvatten geeft voor openheid over intimiteit. Seks is een kwetsbaar onderwerp, schrijft ze. Er echt over praten, voelt een beetje als emotioneel uit de kleren gaan. We vertellen makkelijker dat we een rotdag hadden op werk, dan dat we de seks voorspelbaar vinden.
Want hoe zeg je dat je zin hebt in iets nieuws, of juist níét in wat je partner wil, zonder dat het klinkt als kritiek of afwijzing? Wat ook meespeelt: vaak hebben we de woorden niet. ‘We weten niet precies wat we zelf lekker vinden of waar de ander naar verlangt, of denken het te weten op basis van jarenoude informatie.’
Hoe ga jij om met intimiteit? Doe de test: Wat is je hechtingsstijl?
In plaats van praten, schieten we in patronen
En dan de verschillen in verlangen en voorkeuren. Die zijn normaal, maar voelen voor veel stellen alsof er iets mis is. Zij wil vaker, hij minder vaak. Of precies andersom. Of hij wil pornografische standjes, terwijl zij juist houdt van een lang voortraject vol begeerte. Deze verschillen kunnen onzekerheid of angst oproepen.
In plaats van te praten, schieten veel stellen in patronen: seks hebben tegen je zin, een orgasme faken of dichtklappen en intimiteit vermijden. Precies die patronen veroorzaken dat je elkaar kwijtraakt. Terwijl een eerlijk gesprek vaak de snelste manier is om elkaar weer te vinden – in én buiten bed.
‘Hints en lichaamstaal zijn niet altijd betrouwbaar’
We zijn bovendien meesters in om de hete brij heen draaien. Zin? Dan geven we een kus die nét iets langer duurt. Geen zin? Dan draaien we ons gewoon om met een veelzeggend ik-ben-moe-zuchtje. Zolang je op elkaar bent ingespeeld, kan dat best werken.
Maar hints en lichaamstaal zijn niet altijd betrouwbaar, zegt Dijkstra. Jij denkt subtiel duidelijk te maken dat je knuffelmodus aanstaat, de ander denkt: halleluja, we gaan los. Zo kan zelfs de meest liefdevolle aanraking een bron van misverstanden worden.
Lees ook: Hoe vergroot je intimiteit in de relatie?
Seksuele assertiviteit
Uiteindelijk draait het om lef. Niet het lef om standje 48 uit de Kamasutra uit te proberen, maar om eerlijk te zeggen wat je wél en níét wil. Dat heet seksuele assertiviteit. Moeilijk, want we zijn bang om de ander te kwetsen en vullen vaak dingen voor elkaar in: ‘hij vindt dat vast niks’ of ‘zij zei ooit dit, dus dat zal nu nog wel gelden.’
Maar volgens Dijkstra doe je jezelf én je partner daarmee tekort. Seksuele assertiviteit gaat namelijk niet alleen over jouw verlangens, maar net zo goed over die van de ander. Het draait om samen zoeken, luisteren en onderhandelen. In elk geval betekent het: nooit tegen je zin vrijen, pijn niet voor lief nemen en elkaar uitnodigen om eerlijk te zijn – ook als dat ongemakkelijk voelt.
Zie het als een relatie-APK voor je seksleven: check af en toe of het nog fijn is voor jullie allebei. Verlangen verandert, net als je lichaam en je relatie. Door elkaar te blijven bevragen – Waar heb jij zin in? Waar ligt jouw grens? Waar kan ik je plezier mee doen? – houd je de boel levendig en eerlijk. En ja, dat is spannend.
Je hartslag gaat omhoog, je voelt weerstand, je bent bang voor afwijzing. Maar juist dat is de oefening: die gevoelens verdragen zonder dicht te klappen. Want uiteindelijk geldt in bed hetzelfde als in de rest van je relatie: eerlijkheid is niet altijd makkelijk, maar wel de kortste weg naar echte intimiteit.
Wil jij (nog) meer genieten van seks? Ontdek je seksuele kracht met deze online training speciaal voor vrouwen
