De machiavellist: ‘het doel heiligt de middelen’

Liegen, gemene grappen maken, manipuleren om je zin te krijgen. Het zijn de zwarte randjes van onze persoonlijkheid. Maar bij sommige mensen hebben die nare karaktertrekken de overhand. Maak kennis met de machiavellist.

Iemand die hoog scoort op machiavellisme, herkent zich in uitspraken als: ‘de beste manier om met mensen om te gaan is ze vertellen wat ze willen horen’, ‘het is het veiligste om aan te nemen dat alle mensen kwaadaardige trekjes hebben die naar boven komen als ze de kans krijgen’, en ‘onthul nooit je ware beweegredenen aan iemand, tenzij je er zelf baat bij hebt.’

Training Bescherm jezelf tegen narcisme
Training

Training Bescherm jezelf tegen narcisme

  • Leer omgaan met een narcistische ex, ouder of baas
  • Ontdek de belangrijkste kenmerken van narcisme
  • Inspirerende sessies met video en achtergrondartikelen
Bekijk de training
Nu maar
45,-

Machiavellisme is vernoemd naar Niccolò Machiavelli, politiek adviseur van de vijftiende- en zestiende-eeuwse Florentijnse familie de’ Medici. Zijn politieke tactiek: ‘Het doel heiligt de middelen’. Alle effectieve technieken waren toegestaan, zoals vleien en liegen om anderen te manipuleren. Een aantal eeuwen later viel het persoonlijkheidspsycholoog Richard Christie op dat mensen zich ook zo in het dagelijks leven gedragen. Machiavellisme kan zowel aangeboren als aangeleerd zijn.

Zo kerken je machiavellisme

De machiavellist:

  • Is koud en berekend.
  • Zet misleiding en manipulatie in om doelen te bereiken, bijvoorbeeld door te slijmen of in te spelen op iemands schuldgevoel.
  • Houdt dingen over zichzelf achter om een goede indruk te maken.
  • Heeft een cynische kijk op de wereld en vindt de meeste mensen dom en zwak.
  • Verwacht dat anderen zich onethisch zullen gedragen, maar doet dat vooral zelf. Mensen die hoog scoren op deze persoonlijkheidstrek hebben bijvoorbeeld minder moeite om dure kleding een avondje te dragen en de volgende dag naar de winkel terug te brengen.
  • Ontploft niet sneller dan gemiddeld. In tegenstelling tot bij narcisme of psychopathie, hangt machiavellisme niet samen met openlijke agressie.
  • Lacht om sarcastische opmerkingen, en maakt andere mensen graag belachelijk. Zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Western Ontario naar de humorstijlen van de duistere drie.
  • In de liefde gebruiken machiavellisten ook misleidende en zelfzuchtige tactieken, zoals net doen of ze verliefd zijn. Of hun partner dronken voeren om hun zin te krijgen.
  • Mensen met machiavellisme liegen vaker dan de gemiddelde mens, bijvoorbeeld bij belastingaangifte.

Hier kom je de machiavellist tegen

Een machiavellist werkt vaker in het zakenleven dan in de welzijnssector. Werkt zo iemand wél in de zorg, dan zal hij eerder specialist worden dan huisarts. Dat blijkt uit onderzoek onder medische studenten. Bovendien floreren machiavellisten floreren in een chaotische werkomgeving. Dit stelt hen namelijk in staat om zichzelf ongemerkt meer macht kunnen toe-eigenen, aangezien er minder regels zijn en minder toezicht is.

Als machiavellisten het criminele pad op gaan, is dat vooral in de witteboordencriminaliteit: daar valt veel te winnen en is de pakkans klein. Het belangrijkste doel van de machiavellist is namelijk het vergaren van geld, macht en competitie. De machiavellist is dan ook weinig bezig met gemeenschapszin, zelfliefde of familie.

De narcist

De psychopaat

Duister trio: de narcist, de machiavellist, de psychopaat

auteur

Marloes Zevenhuizen

Mensen inwijden in de wondere wereld van de psychologie – niets vind ik leuker dan dat. En waar kan dat beter dan bij Psychologie Magazine?

» profiel van Marloes Zevenhuizen

Lees ook deze artikelen

Narcistische ontrouw
Artikel

Narcistische ontrouw

Waarom gaan mensen met narcistische trekjes vreemd? Dat heeft allemaal te maken met het type narcisme dat iemand heeft, ontdekten ...
Dit doet het weer met je gemoed
Branded content

Dit doet het weer met je gemoed

Vrolijk als de zon schijnt, moe en somber als het regent? Héél normaal, want het weer heeft wel degelijk invloed op hoe je je vo...
Problematisch pleasegedrag: hieraan herken je fawning
Artikel

Problematisch pleasegedrag: hieraan herken je fawning

Fawning, een diepgewortelde neiging tot pleasen, kan uiterst effectief zijn als overlevingsstrategie. In het dagelijks leven kan h...
Problematisch pleasegedrag: hieraan herken je fawning
Artikel

Problematisch pleasegedrag: hieraan herken je fawning

Fawning, een diepgewortelde neiging tot pleasen, kan uiterst effectief zijn als overlevingsstrategie. In het dagelijks leven kan h...
5 vragen over narcisme
Video

5 vragen over narcisme

Bijna iedereen heeft wel iets narcistisch in zich, maar wanneer spreek je van een narcistische persoonlijkheidsstoornis? Sander Be...
David Bernstein ‘Psychopaten zijn ook gewoon mensen’
Interview

David Bernstein ‘Psychopaten zijn ook gewoon mensen’

Psychopathie is wél te behandelen, luidt de revolutionaire opvatting van psycholoog David Bernstein. Hij werkt al twintig jaar me...
Hoe ben ik als narcist toch een goede partner?
Advies

Hoe ben ik als narcist toch een goede partner?

Hallo, Ik scoor hoog op ‘Openlijk narcisme’ volgens een test die narcisme meet. Nu maak ik mij hier zorgen om, zeker g...
Kijk naar mij!
Artikel

Kijk naar mij!

We schreeuwen het steeds harder, op tv, op internet: zie nou wat ik kan! Omdat we beroemd willen worden, luidt vaak de verklaring....
Hoe narcisten het ver weten te schoppen in politiek, kunsten en zaken
Artikel

Hoe narcisten het ver weten te schoppen in politiek, kunsten en zaken

Sommige narcisten weten het ver te schoppen. Niet gehinderd door enige terughoudendheid of bescheidenheid, kunnen ze alle middelen...
Narcistisch maar toch empathisch?
Advies

Narcistisch maar toch empathisch?

Ik heb narcistische trekjes en voel geen empathie voor anderen. Kan ik leren om empathisch te zijn?
1306