50 essentiële levensvragen die iedereen zichzelf zou moeten stellen

Hoe kom je erachter wat voor jou werkelijk de moeite waard is? Hoe kun je het beste je leven leiden? En hoe moet je je verzoenen met alles waar je niet op zit te wachten? Dit zijn de vijftig meest essentiële vragen die iedereen zichzelf zou moeten stellen.

Volgens de Amerikaanse schrijfster Susan Piver, expert op het gebied van levensvragen, is er een aantal vragen essentieel om jezelf als mens te stellen. In haar boek The hard questions (vertaald als Alle vragen die je zou moeten stellen) behandelt ze een serie levensvragen die ons confronteren met de zaken waar het werkelijk om draait: familie, vrienden, intieme relaties, werk, geld, creativiteit en spiritualiteit.

Op elk van deze gebieden zouden we onszelf eens goed aan de tand moeten voelen, zegt Piver. Welke mensen geven ons het gevoel dat ze écht familie van ons zijn? Wat willen we met geld bereiken? Welke deugden vinden we het belangrijkst in het leven? Deze vragen beantwoorden, is volgens Piver dé manier om ervoor te zorgen dat we op ons sterfbed niet opeens bevangen zullen worden door het wanhopige gevoel dat we niet met ons leven hebben gedaan wat we deep down eigenlijk hadden gewild.

Waarom je liever vragen wil stellen dan doelen najagen

Staar je niet blind op de concrete dingen die je bereikt hebt of wilt bereiken, aldus Piver. ‘Je hóéft geen droombaan te hebben of je ware liefde ontmoet te hebben’, zegt ze. ‘Natuurlijk is het heerlijk als je dat allemaal wel bezit, maar die dingen zijn op zich geen garantie voor het gevoel van zelfvertrouwen, vreugde en rust dat je ervaart als je jezelf gevonden hebt.’

De oplossing ligt volgens Piver in een heel andere houding ten opzichte van ons leven. We hoeven geen vastomlijnd doel na te streven; we hoeven alleen maar onze antennes uit te steken en signalen op te vangen. Dan komen de antwoorden op onze levensvragen vanzelf, en zal onze ‘innerlijke stem’ zich laten ­horen. Het enige wat we in het leven écht nodig hebben, is die inner voice, beklemtoont Piver.

50 essentiële vragen voor jezelf

Maar hoe kun je die stem dan horen? Grote vragen kun je het beste eerst op je laten inwerken, adviseert Piver. Echt wezenlijke vragen zijn niet gemakkelijk te beantwoorden. Dat hoeft ook niet.

Kies een van de zeven levensgebieden om als eerste te onderzoeken. Laat iedere vraag rustig op je inwerken en denk er in de loop van de volgende dagen af en toe aan terug. Wat zie je jezelf doen in jouw dagelijks leven? Wanneer en in welk gezelschap voel je je op je gemak? Het kan zinvol zijn om jouw (voorlopige) antwoorden op te schrijven in een boekje. Neem twee pagina’s voor elke vraag; dan kun je later nog iets toevoegen.

Vragen over familie

1. Welke mensen geven je het gevoel dat ze echt familie van je zijn? Maak een lijst en schrijf op waarom juist deze mensen jou dat gevoel geven. Mogen ze je uit bed bellen als er iets is? Durf je jezelf te laten zien als je op je slechtst bent? Of telt voor jou vooral wat jullie samen hebt meegemaakt?

2. Welke gebeurtenissen deel je met jouw familie: verjaardagen, vakanties? En als er moeilijke tijden aanbreken, wat doe je dan voor elkaar?

3. Wat zijn de belangrijkste waarden die je hebt meegekregen van jouw familie? Trouw bijvoorbeeld, zorgzaamheid, iets neerzetten in de wereld, empathie, respect voor anderen? Wil je daar zelf ook naar leven, en lukt jou dat? Zo nee, hoe zou je daar wel in kunnen slagen? Over welke waarden ben je in de loop van je leven anders gaan denken? Wat wil je overnemen van jouw ouders, en wat beslist niet?

Lees ook: Hoe je familie je vormt, zelfs als je allang uit huis bent

4. Heb je conflicten met jouw familie? Zijn er smeulende kwesties? Hoe zou je deze het beste kunnen oplossen?

5. Zijn er behoeften waarin jouw familie niet kan voorzien? Wie zou die behoeften wel kunnen vervullen? Als je niet het gevoel hebt onderdeel van een familie te zijn, op wat voor manier zou je dan een familie kunnen creëren in jouw leven? Je aansluiten bij een vereniging? Een eetclub beginnen met een stel goede vrienden?

6. Voel je je gezien door jouw familie? Begrijpen ze wie je bent, waar je voor staat? Zo nee, hoe kun je ervoor zorgen dat ze meer van jou begrijpen? Of ben je bereid om je erbij neer te leggen dat er altijd afstand zal blijven? Wat verwacht jouw familie van je, denk je? Ben je blij met die rol? Zo nee, hoe zou je daar verandering in kunnen brengen?

Vragen over vriendschap

7. Wat versta je onder vriendschap? Wat wil je dat een vriendschap bijdraagt aan jouw leven: gezelschap, steun, verfrissende ideeën, eerlijke kritiek? Wat wil je jouw vrienden geven? Deel je graag verschillende aspecten van jezelf met verschillende mensen, of heb je liever een paar intieme vrienden om je heen?

8. Wie zijn de vijf mensen die je als jouw beste vrienden beschouwt? In welke mate voldoen zij aan de definitie die je bij vraag 7 hebt gegeven? Moet je jouw antwoord misschien bijstellen?

9. Neem je mobiele telefoon, ga alle mensen in je adresboek na, en vraag je bij iedere naam af: geeft deze persoon mij energie of kost deze persoon mij energie? Waarom is dat zo, denk je? Hoe zou hier verandering in kunnen komen? Zou je kunnen besluiten om het contact te verbreken met mensen die je alleen maar energie kosten? Waarom houd je de vriendschap in stand? Geven ze je toch iets – emotioneel, psychologisch of praktisch – waardoor je de relatie niet verbreekt? Of heb je de moed niet om de confrontatie aan te gaan? Hoe zou je die moed wel kunnen verzamelen?

10. Welke mensen zijn het langst jouw vrienden? Hoe komt het dat je al zo lang met ze bevriend bent? Zou je nog steeds vrienden worden als je ze vandaag voor het eerst tegen zou komen? Met welke mensen ben je het kortst bevriend? Wat maakte dat je vrienden met ze wilde worden?

11. Geef je jouw vrienden wat je zelf ook van vrienden verwacht? Op welke manier zou je een nog betere vriend voor jouw vrienden kunnen worden?

Lees ook: Dit zijn volgens onderzoekers de 10 (ongeschreven) regels van vriendschap

Vragen over de liefde

12. Hoe belangrijk is het hebben van een intieme relatie voor je? Is dit het allerbelangrijkste in jouw leven?

13. Wordt op dit moment voldaan aan jouw persoonlijke behoefte aan intimiteit? Als je graag goede gesprekken hebt, heb je die dan vaak genoeg met jouw partner? Als je liever samen op pad gaat, kom je op dat gebied dan voldoende aan je trekken? Besteed je genoeg tijd aan elkaar? En vindt jouw partner op het gebied van intimiteit dezelfde dingen belangrijk als jou? In welke behoeften voorziet jouw partner niet? Weet je partner dat?

14. Waar ben je het best in als partner? Kunt je goed luisteren, ben je de sfeermaker thuis, ben je zorgzaam, loyaal, beschermend? Iets anders? Welke eigenschappen hinderen jou in het zijn van een goede partner? Heeft jouw geliefde last van jouw jaloezie, onvoorspelbaarheid of drammerigheid? Hoe zou je daar verbetering in kunnen aanbrengen?

15. Wat vindt jouw partner het leukst aan jou? Vind je dat zelf ook het leukst aan jezelf? Wat vindt jouw partner het minst leuk aan jou? Zegt je partner dat ook tegen jou? Ben je het daarmee eens, en probeer je jouw partner hierin tegemoet te komen? Omgekeerd: wat vind je het leukst aan jouw partner, en wat het vervelendst? Vindt jouw partner dat ook? Heb je het hier wel eens over met elkaar?

Lees ook: Probeer je partner niet te veranderen – en 7 andere liefdesadviezen

16. Is er iets wat je dwarszit in jouw relatie of wat je mist, maar waarover je niet goed durft te praten? Hoe zou je ervoor kunnen zorgen dat je het wel te berde durft te brengen?

17. Wat is voor jou de grootste valkuil in een intieme relatie? Zit er een patroon in de relaties die je hebt gehad? Zijn er problemen die steeds terugkomen? Zou je hier iets aan kunnen veranderen?

18. Wat is de meest bijzondere relatie geweest in je leven? Hoe kwam het dat die relatie zoveel impact op je had? Kun je ervoor zorgen dat jouw huidige relatie net zo bijzonder wordt?

19. Hoe wil je dat jouw relatie zich ontwikkelt? Wat heb je over 1, 5, 10, 15, 20, 25 jaar samen beleefd en doorgemaakt?

Vragen over je werk

20. Wat wil je bereiken in jouw werk? Doe je op dit moment werk dat past bij wat je goed kunt en bij wat je écht wilt?

21. Heb je talenten waar je niets mee doet in jouw werk? Gebruik je die talenten op andere gebieden van je leven wel?

22. Hoe kun je ervoor zorgen dat je jezelf ontwikkelt op werkgebied? Hoe kun je jouw baan interessant houden, ervoor zorgen dat je niet stil blijft staan en niet blijft hangen in routineklussen? Zit er voldoende risico in je loopbaan en in je leven?

23. Hoe is het contact met je collega’s? Bevalt dit? Hoe kijken ze tegen jou aan? Wat zou jouw baas van je vinden, denk je? Zijn er dingen waarvan je zou willen dat hij of zij die mogelijk zou maken voor je? Hoe zou je dat ter sprake kunnen brengen?

24. Stel dat geld geen enkele rol zou spelen, welk werk zou je dan het liefst doen?

25. Waar ben je in jouw huidige functie het beste in? Zou je ander werk kunnen gaan doen waarin je nog meer gebruik kunt maken van die bijzondere kwaliteit?

26. Welke vaardigheden zou je nog graag willen leren? Hoe zou je dat voor elkaar kunnen krijgen?

27. Wie is jouw grote voorbeeld op werkgebied? Zou je misschien een gesprek met hem of haar kunnen aangaan?

28. Op welke manier zou je meer voldoening uit je werk kunnen halen?

Vragen over geld en financiën

29. Welke betekenis heeft geld voor je; wat wil je ermee bereiken? Veiligheid? Vrijheid? Iets anders?

30. Hoe ga je met jouw geld om? Houd je jouw financiën netjes op orde? Heb je een gat in je hand of ben je misschien te zuinig? Wil je hier verandering in aanbrengen? Als je je zorgen maakt over je inkomsten en uitgaven, kun je dan misschien hulp krijgen van iemand om je zaakjes beter op orde te krijgen?

31. Hoeveel geld heb je nodig om echt tevreden te kunnen zijn? Wat wil je over 1, 5, 10, 15, 20 en 25 jaar hebben? Kun je een plan opstellen om ervoor zorgen dat dit gaat lukken?

32. Wat hebben jouw ouders je bijgebracht over geld? Heb je altijd geleerd zuinig te zijn en te zorgen voor een flinke buffer op je spaarrekening? Of heb je juist meegekregen dat geld moet rollen, en dat je ervan moet genieten? Hoe wil je daar zelf tegen aankijken?

33. Hebben jouw partner en jij dezelfde ideeën over geld? Wil je het aan dezelfde dingen besteden? Wil je allebei evenveel sparen? Heb je wel eens ruzie over geld? Kun je tot een compromis komen met je partner?

Vragen over creativiteit

34. Waar ben je het meest creatief in? In inrichten, tuinieren, het organiseren van feesten, koken, met mensen omgaan, in rekenen misschien?

35. Wie is jouw grote creatieve voorbeeld? Zou het misschien goed zijn voor je creativiteit als je je meer door hem of haar zou laten inspireren?

36. Wat stimuleert jouw creativiteit? Komen de meeste ideeën bij je op als je in de natuur wandelt, of misschien juist als je in een druk café zit met vrienden? Bij welke mensen borrelt je creativiteit het makkelijkst op? Hoe komt het dat juist deze mensen je zo creatief maken?

Lees ook: Zit je in een creatieve dip? Met deze 5 stappen wakker je de energie weer aan

37. Wat is hetgene dat je het meest frustreert of ongelukkig maakt in je leven? Kun je hier een creatieve oplossing voor bedenken?

38. Ben je goed in staat om jouw creatieve ideeën om te zetten in daden? Hoe doe je dat? Als het je niet lukt om ideeën in daden om te zetten, welke dingen houden je dan tegen, denk je? Hoe zou je daar verandering in kunnen brengen?

Vragen over zingeving en spiritualiteit

39. Waar geloof je in? Wat zijn de overtuigingen over het leven die je koestert?

40. Wat is het beste dat je ooit is overkomen? Welke invloed heeft dat op je gehad? En wat waren de grootste tegenslagen in je leven? Hoe hebben die je beïnvloed?

41. Is er iets in jouw leven dat je verbindt met het hogere, met iets dat groter is dan jouzelf? Wat geef je terug aan de wereld? Doe je dingen voor anderen? Hoe zou je meer kunnen geven aan anderen? Houd je jezelf bezig met liefdadigheid? Doe je vrijwilligerswerk? Zijn er mensen die jouw hulp krijgen? Doe je wel eens boodschappen voor die buurvrouw die slecht ter been is?

42. Welke deugden vind je het belangrijkst in het leven? Vriendelijkheid bijvoorbeeld, oprechtheid, respect, hulpvaardigheid, zelfbeheersing? Iets anders? Leef je hier ook naar in jouw verhoudingen met je partner, uw ouders, uw kinderen, vrienden en collega’s?

43. Wat vind je het belangrijkste in jouw leven: familie, vriendschap, werk, liefde, geld, creativiteit of spiritualiteit? Aan welk van deze levensgebieden besteedt je de meeste tijd? Ben je daar tevreden over, of wil je hier verandering in aanbrengen?

44. Met wie kun je het beste praten over waar je in gelooft en wat je werkelijk belangrijk vindt? Met wie het minst goed? Op welke momenten in je leven (en bij wie) ben je het meest liefdevol, meelevend, geduldig, tolerant, vergevingsgezind, tevreden en gelukkig? Welk van deze zaken is jouw zwakste punt? Hoe kun je hier verbetering in aanbrengen?

45. Is er een verband tussen je werk en je idealen? Kun je jouw overtuigingen over hoe je zou moeten leven, ook kwijt in je werk?

46. Waar ben je het meest dankbaar voor in je leven? Zijn er mensen die je heel dankbaar bent? Heb je ze dat laten weten? Zo nee, hoe zou je dat alsnog kunnen doen?

47. Hoe ga je om met leven en dood? Hoe vier je geboortes in jouw omgeving? Op welke manier herdenk je overleden dierbaren? Heb je hier rituelen voor, of zou je die kunnen bedenken?

48. Zijn er belangrijke gebeurtenissen uit het verleden die je graag zou willen gedenken? Weet je daar goede manieren voor?

49. Wat moet er op je grafsteen komen te staan? Wat wil je dat mensen over je zeggen op de dag dat je begraven wordt? Zijn er dingen die je moet doen of laten om te zorgen dat ze dat ook daadwerkelijk zullen zeggen?

50. Als jouw leven een film was, hoe zou dan de titel luiden?

Lees ook: Wat geeft het leven zin?

Dit artikel verscheen eerder in Psychologie Magazine.