De superkracht van boeken: waarom lezen zo goed voor je is
Lezen is meer dan ontspanning: het stimuleert de geest en traint het brein. Door jezelf onder te dompelen in verhalen, stap je in de gedachten en gevoelens van anderen. Uit onderzoeken blijkt dat lezen je sociale vaardigheden kan vergroten en zelfs je welzijn en gezondheid kan bevorderen.
Vier psychologische voordelen van lezen:
1. Lezen vergroot je inlevingsvermogen
Rita Carter, wetenschapsjournalist uit het Verenigd Koninkrijk, legt in een TED Talk uit dat lezen ons de mogelijkheid geeft om in andermans gedachten te stappen. We leren dingen vanuit andere perspectieven te bekijken, met name wanneer we fictie lezen.
Onderzoek bevestigt dat: mensen die vaak verhalende fictie lezen, activeren bepaalde hersengebieden sterker. Die gebieden spelen een belangrijke rol bij empathie en helpen ons beter te begrijpen wat anderen denken.
Volgens Carter gaat lezen echter verder dan alleen begrijpen wat er in iemands hoofd gebeurt. Als we dingen lezen, zijn namelijk dezelfde hersengebieden actief als wanneer we de handeling zelf zouden doen. Tot op zekere hoogte ervaar je dus wat je leest. ‘Als je leest over of kijkt naar iemand die pijn heeft, worden dezelfde delen in je brein actief, alsof je het zelf voelt,’ zegt Carter. Dat versterkt ons vermogen om ons in andere personen of situaties te kunnen inleven.
2. Lezen verbetert je sociale vaardigheden
Fictie lezen heeft ook een positieve invloed op onze sociale vaardigheden, blijkt uit onderzoek. Deelnemers maakten een test waarbij ze emoties en gedachten moesten afleiden uit foto’s van alleen iemands ogen, en een test waarbij ze korte filmpjes van sociale interacties bekeken en moesten inschatten wat er gebeurde. De onderzoekers ontdekten dat mensen die vaker fictie lezen beter scoorden op dit soort sociale inschattingen, terwijl veel non-fictie lezen juist samenhing met lagere scores.
Dit is volgens Carter een logisch gevolg van het vergrote empathisch vermogen door het lezen van fictie. Omdat we ons beter kunnen inleven in personages, kunnen we relaties met mensen om ons heen ook beter onderhouden, zegt ze.
Lees ook: Waarom lezen goed is voor kinderen
3. Lezen traint je brein
Spreken gaat van nature en lezen niet, aldus Carter. ‘Zet een baby in een ruimte met mensen en hij leert op een gegeven moment vanzelf praten. Met lezen werkt dat niet zo. Een baby gaat niet ineens lezen als het een tijdlang in een bibliotheek wordt gezet.’
We kunnen praten, omdat er al paden in onze hersenen zijn geprogrammeerd wanneer we geboren worden. Voor lezen geldt dit niet. Ieder mens moet leren lezen. Daarbij ontstaan nieuwe paden in de hersenen, aldus Carter.
Dit heeft als gevolg dat je brein hard aan het werk is tijdens het lezen van iets. Volgens Carter wordt het brein gedwongen gebieden te gebruiken die anders minder actief zouden zijn.
Lezen is dus een ‘workout’ voor je brein, zegt ze. Om je brein te trainen, is het dus goed om geregeld te lezen. ‘Net zoals we ons lichaam moeten bewegen om sterker te worden, moeten we ook ons brein blijven trainen’, zegt Carter.
4. Lezen is goed voor je (mentale) gezondheid
Bibliotherapie, het gebruik van boeken en literatuur als therapeutisch hulpmiddel, kan positieve gezondheidseffecten hebben, en dan met name bij volwassenen blijkt uit onderzoek. In een meta-analyse werden tien onderzoeken bekeken, waarin bibliotherapie werd vergeleken met standaard therapiebehandelingen of geen interventie. Zes daarvan toonden na langere tijd een afname van depressieve klachten bij volwassenen. Vier onderzoeken met jongeren vonden echter geen duidelijk effect, zij zouden meer baat hebben bij cognitieve gedragstherapie.
Onderzoekers stellen daarnaast dat een boek ons mentaal kan wegvoeren uit onze fysieke omgeving. Dit geeft ons de gelegenheid om even te ontsnappen aan onze eigen realiteit en gedachten.
Ook wordt lezen geassocieerd met een langer leven. Uit een onderzoek bleek dat ouderen die regelmatig boeken lezen, 20 procent minder kans hadden op overlijden dan ouderen die niet lezen.
Lees ook: Zelfhulp: redding of onzin?
Omdat boeken zoveel voor ons kunnen betekenen, heeft Psychologie Magazine een samenwerking met Kobo. Bij een jaarabonnement op Psychologie Magazine ontvang je nu tijdelijk de Kobo Clara Colour e-reader cadeau.
