Ga naar inhoud

Eeuwige twijfelaar? Met dit stappenplan hak je een knoop door

Vrouw twijfelt
Beeld: Pexels
leestijd 3 minuten
Artikel Update: 24 oktober 2025. (Publicatie: 17 maart 2022)
Moeite met beslissingen nemen? Dit creatieve stappenplan opent de ramen in je hoofd en helpt je om keuzes te maken.

Wel of niet voor jezelf beginnen? Op vakantie gaan of een nieuwe vloer laten leggen? Samenwonen met je geliefde of toch lekker latten? En is je kind niet beter af op een andere school? Ellenlang kunnen we blijven worstelen met een besluit. Waarom is een knoop doorhakken eigenlijk zo moeilijk? Psycholoog Jolet Plomp, auteur van Beslissen doe je zo, legt het uit.

‘Als je vastzit in je beslissing, zijn er vaak motieven die je voor jezelf verborgen houdt – bewust of onbewust. Argumenten waar je geen weet van hebt. Ben je iemand die graag op basis van verstandige overwegingen beslist, dan krijgen emoties te weinig ruimte. Terwijl de vraag of je er buikpijn van krijgt of juist energie, net zo relevant is.

Zo had ik eens een vrouw in mijn praktijk die een verantwoordelijke baan kon krijgen bij een prestigieus kantoor. Haar familie tevreden, haar vrienden jaloers: wat een kans! Zelf wilde ze het eigenlijk helemaal niet. Maar ja, verstandelijk leek het besluit zo logisch; dit moest ze toch gewoon doen? Voor veel mensen is het een taboe om het gevoel dan óók te laten spreken.’

Maar als je – andersom – je gevoel altijd voorrang geeft, kunnen er ook dingen misgaan. Iemand die bij binnenkomst als een blok valt voor een huis – Die glas-in-loodramen! Die mooie oude balken! – moet wél grondig nagaan hoe de fundering eraan toe is, alvorens tot de koop over te gaan.

Lees ook: Betere beslissingen maken: zo doe je dat

Keuzes maken is leuk

Voor het nemen van een goede beslissing helpt het als je zelfvertrouwen hebt. Maar het lukt niet iedereen om op zijn eigen kompas te varen. Plomp: ‘Heel wat mensen hebben niet het blije gevoel dat ze gewoon zelf mogen kiezen. Die luisteren te veel naar anderen, durven niet te doen wat ze het liefst willen.’

Plomp wil duidelijk maken dat kiezen wél leuk kan zijn, en dat – als je de ramen in je hoofd maar wijd openzet – er creatieve manieren bestaan om oplossingen te bedenken. Daarvoor ontwikkelde ze een stappenplan, als hulpmiddel voor die mensen die geen knopen kunnen doorhakken.

Het is een tool vol vragen die helpen je gedachten anders te ordenen. En om verborgen, nieuwe antwoorden tevoorschijn te halen. ‘Vaste denkpatronen kun je zo inruilen voor een lossere, meer associatieve wijze van denken,’ zegt Plomp.

‘Daardoor neemt de kans toe dat je compleet nieuwe oplossingen vindt. Mensen zijn vaak gefixeerd op een bepaald idee. Maar als je nou eens begint met tegen jezelf zeggen dat je nog niet hoeft te kiezen en eerst je blik verbreedt, dan kan er weleens een oplossing opdoemen waarvan je denkt: dat ik daar niet eerder op ben gekomen!’

Ongewone vragen

Het stappenplan schotelt je ongewone vragen voor. Vragen waarvan je wellicht niet direct ziet hoe ze je gaan helpen. Schuif ze niet te snel terzijde, want het gaat er juist om dat je in je gedachten paden opgaat die je eerder niet betrad en niets voor vanzelfsprekend aanneemt.

Soms wordt je gevraagd om op je probleem in te zoomen, het vanuit vele verschillende hoeken te bekijken, of om het juist vanaf grote afstand te bezien. Oordeel niet te snel over je nieuwe inzichten. Het is net als bij een brainstorm: als alles wat in je opkomt mag meedoen, is de kans het grootst dat je in een volgende fase tot een goede oplossing komt. Later kun je altijd weer ideeën verwerpen.

Ook interessant: Keuzes maken? Kijk eens opnieuw naar je waarden

Stappenplan voor het maken van een beslissing

1. Begrijp je probleem

Formuleer eerst helder wat het probleem precies is en wat je wilt bereiken. Gebruik deze vragen om inzicht te krijgen:

  • Wat is er precies aan de hand?
  • Welke elementen houden het probleem in stand?
  • Wat zijn harde vaststaande feiten bij dit probleem? Heb je die feiten gecheckt?
  • Hoe lang speelt dit al?
  • Wat gebeurt er als je niets doet? En hoe groot is de kans dat datgene wat je nu bedacht hebt, gebeurt?
  • Wat zijn de voor- en nadelen van dit probleem?
  • Wie zijn erbij betrokken, en wat is hun belang?
  • Wanneer is het probleem volgens jou opgelost?
  • Wat wil je ervoor opgeven? Waarom heb je dat nog niet gedaan?

 

2. Bekijk het probleem eens op een andere manier

Gebruik bijvoorbeeld de vragen:

  • Als je dit probleem vergelijkt met een landschap, hoe ziet het er dan uit? Je mag het ook tekenen.
  • Met welke film, welk boek of toneelstuk associeer je dit probleem? Hoe loopt het af?
  • Hoe zou een kind van 7 jaar het probleem omschrijven?
  • Hoe zou een boer dit probleem omschrijven?
  • Hoe zou de directeur van een wereldconcern dit probleem omschrijven?

 

3. Formuleer je doel in de hoe-vorm

Zeg niet ‘moet ik dit of dat doen?’ maar: ‘hoe kan ik mijn gewenste resultaat bereiken?’ Bijvoorbeeld:

  • Niet: Moet ik minder gaan werken of is het tijd voor een coach?
  • Wel: Hoe kan ik meer rust in mijn leven creëren?

 

4. Verken creatieve oplossingen

Denk buiten de gebaande paden. Vraag je af:

  • Wat zou je doen als je met niemand rekening hoefde te houden?
  • Wat zou een losbol doen?
  • Wat zou je moeder doen?
  • Wat zou iemand doen die alle tijd van de wereld heeft?

Schrijf alle ideeën op, zonder te oordelen.

 

5. Beoordeel je opties en kies

Maak een schema met vier vakken. Op de ene as schrijf je aantrekkelijkheid op (hoe graag wil je het?) en op de andere as haalbaarheid (is het te doen?).

  1. Aantrekkelijk en haalbaar: Dit zijn de beste keuzes.
  2. Aantrekkelijk maar (nog) niet haalbaar: Is het mogelijk dat je een aantrekkelijke oplossing met een kleine wijziging toch haalbaar kunt maken.
  3. Niet aantrekkelijk maar haalbaar: Dit zijn de vervelende oplossingen. Ze kosten veel energie en hebben veel meer kans om te mislukken dan andere. Kijk eerst goed naar andere mogelijkheden.
  4. Niet aantrekkelijk en niet haalbaar: Vergeet deze oplossingen liever.

Kies één haalbare en aantrekkelijke optie en voer die uit. Of, als er meerdere goede zijn: vergelijk ze kort of kies willekeurig, bijvoorbeeld met een dobbelsteen.

 

6. Als je geen oplossing vindt

  • Is het probleem wel echt of actueel?
  • Wil je het écht oplossen?
  • Kijk opnieuw, als buitenstaander.
  • Wees reëel. Laat los wat niet (meer) werkt en wat slecht voor je is.
  • Soms lost tijd het vanzelf op. Moet dit probleem echt nú opgelost worden?

 

Meer lezen over dit thema?