De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Bestaat de empaat? Over verschillen in empatisch vermogen
Artikel

Bestaat de empaat? Over verschillen in empatisch vermogen

Empaten zijn trending op social media. En hoewel we (bijna) allemaal met anderen kunnen meevoelen, heeft de een dat inderdaad ster...
5 tips om je brein te prikkelen met water
Branded content

5 tips om je brein te prikkelen met water

In, op of bij het water zijn heeft een heilzaam effect op ons. Het nodigt uit tot actie én ontspanning. En dat is precies waarnaa...
Waarom mensen uit het leven stappen: wat nabestaanden ons vertellen
Artikel

Waarom mensen uit het leven stappen: wat nabestaanden ons vertellen

Waarom plegen mensen suïcide? Onderzoeker Elias Balt en zijn collega’s spraken met ruim 250 nabestaanden om meer inzicht te kri...
Waarom mensen uit het leven stappen: wat nabestaanden ons vertellen
Artikel

Waarom mensen uit het leven stappen: wat nabestaanden ons vertellen

Waarom plegen mensen suïcide? Onderzoeker Elias Balt en zijn collega’s spraken met ruim 250 nabestaanden om meer inzicht te kri...
Zorgelijk over familie en vrienden
Advies

Zorgelijk over familie en vrienden

Er is momenteel veel gaande in mijn vriendenkring en ook de verslechterende gezondheid van mijn vader houdt me erg bezig. Ik lig d...
Ik verdien meer medeleven met mijn ziekte
Advies

Ik verdien meer medeleven met mijn ziekte

Ik ben een borstkankerpatiënte in herstellende fase en heb operatie, radiotherapie en zes chemokuren achter de rug en binnenkort ...
Ode aan het quiet ego
Artikel

Ode aan het quiet ego

We leven in een maatschappij van luide ego’s: wie mee wil tellen, moet van zich laten horen. Maar juist als we het volume wat la...
Mijn schoonmoeder gedraagt zich als slachtoffer
Advies

Mijn schoonmoeder gedraagt zich als slachtoffer

Beste Jolet, Mijn schoonmoeder is een lieve moeder en oma. Maar ze schiet snel in de slachtofferrol. Haar vader gooide haar als me...
Autistische zoon kan zich moeilijk verplaatsen in anderen
Advies

Autistische zoon kan zich moeilijk verplaatsen in anderen

Beste Sander, Hoe kan ik communiceren met mijn autistische kind van 11 jaar? Hij is een deel van een tweeling en heeft nog een bro...
Wat niet weet…
Verhaal

Wat niet weet…

5463