Waarom je boek op je nachtkastje ligt, maar je telefoon toch wint (en hoe lezen wel lukt)
Je koopt een nieuw boek en legt het op je nachtkastje. Je denkt: ik ga er elke avond even in lezen. Misschien houd je het een paar dagen vol, maar daarna rol je toch weer met je telefoon onder de dekens. Terwijl je van lezen houdt en het vaker zou willen doen. Waarom lukt het niet? En hoe zorg je ervoor dat je het wél volhoudt?
Er zitten talloze voordelen aan lezen. Psychologie Magazine schreef al eerder dat lezen je geest stimuleert en je brein traint. Door jezelf onder te dompelen in verhalen, stap je in de gedachten en gevoelens van anderen. Lezen kan je sociale vaardigheden vergroten en zelfs je welzijn en gezondheid bevorderen.
Ondanks het feit dat lezen goed voor ons is, leest bijna een vijfde van de Nederlanders niet eens één boek per jaar, blijkt uit onderzoek van Stichting Lezen.
Waarom is het zo lastig om lezen vol te houden?
Lezen vereist focus maar de wereld leidt steeds meer af
Uit een onderzoek van 3Vraagt, een onderzoekspanel van NPO3, blijkt dat meer dan de helft van de ondervraagde jongeren minder leest omdat ze vaker naar hun telefoon grijpen. Ook zegt een derde dat ze überhaupt minder concentratie hebben – dus ook om te lezen – omdat ze zo vaak op sociale media zitten.
Het lezen van een boek kost meer energie en vergt een heel ander soort focus dan bijvoorbeeld het kijken van een video op TikTok of Instagram, zegt Sam Helmick, voorzitter van de American Library Association, in een artikel van The Guardian.
De ondervraagden van het onderzoek van 3Vraagt bevestigen dit: ‘De tv aanzetten of op je telefoon zitten is gewoon makkelijker, je hoeft minder na te denken. Bij lezen moeten je hersenen toch harder werken.’ Volgens Helmick is het daarom heel moeilijk om een leesgewoonte aan te leren.
Bij verandering in ons leven lezen we minder
Morgan Menzies, literair curator, zegt in The Guardian dat mensen die wél een leesroutine hebben die bovendien vaak doorbreken in tijden van verandering. Denk aan afstuderen, beginnen met werken, een gezin stichten of verhuizen. ‘Op dat moment zijn er andere dingen die tijd van je vergen, dus kun je je niet meer zo concentreren op lezen als vroeger.’
We lezen niet altijd wat we zelf leuk vinden
Wat het ook niet makkelijk maakt is dat we waarde hechten aan wat anderen denken over wat we lezen. Soms zetten mensen zichzelf onder druk om een bepaald soort boek te lezen. Ze denken bijvoorbeeld: ik ga dit boek lezen, want dan kom ik serieus en slim over.
NRC schreef onlangs over dit fenomeen: ‘performative reading’. Het lezen van een papieren boek in het openbaar zou een trend zijn geworden en de vraag luidt: gaat het wel echt om het lezen of is het alleen maar voor de show?
Volgens Andrew Cunningham, host van de boekenpodcast ‘Overdue’, kun je beter een genre lezen dat je zelf écht leuk vindt. ‘Als je enthousiast bent over een roman waarin vijanden geliefden worden of een boek waarin mensen op draken rijden, dan moet je dat lezen’, zegt hij in The Guardian.
Lees ook: Hoe boeken kunnen helen: dit is de kracht van bibliotherapie
Hoe kom je toch (terug) in een leesroutine?
- Ontdek wat je leuk vindt om te lezen: Helmick raadt aan om naar de bibliotheek te gaan en verschillende soorten boeken te lenen. ‘Lees het eerste hoofdstuk van een paar boeken en kijk wat je het meeste aanspreekt.’
- Forceer niks: Als je een verhaal niet leuk vindt, stop dan met lezen en begin aan een nieuw boek, zegt Menzies. ‘Niemand oordeelt over je en je faalt niet.’
- Begin met korte verhalen: Cunningham raadt mensen aan om te beginnen met kortere boeken. Verhalenbundels kunnen ook een goede manier zijn om weer te beginnen met lezen, zegt Getting, co-host van de boekenpodcast, tegen The Guardian. ‘Je krijgt al een complete verhalenervaring met tien of vijftien pagina’s.’
- Maak het een sociale gebeurtenis: Deel boeken met vrienden of word lid van een boekenclub. Menzies is zelf lid van een luisterboekenwandelclub, waar iedereen samen wandelt en naar zijn of haar eigen luisterboek luistert. ‘Tijdens onze wandeling staan we even stil om te kletsen over onze boeken en wat ons bezighoudt’, zegt ze.
- Lees dagelijks: Wanneer je je favoriete genres en leesmethode hebt gevonden, neem er dan elke dag even de tijd voor. ‘Lees tien minuten voor het slapengaan, ongeveer twintig dagen lang’, zegt Helmick. ‘Uiteindelijk ontwikkel je dan een gewoonte.’
- Maak het leuk: Zorg er ten slotte voor dat je het naar je zin hebt. ‘Lezen is iets waar je plezier in moet hebben’, zegt Menzies.
En: het maakt niet uit of het een papieren boek, e-book of luisterboek is. Het is allemaal waardevol, zeggen de experts. ‘Als een e-book is wat je aan het lezen krijgt, dan is dát wat je aan het lezen krijgt,’ zegt Getting.
Lees ook: Nieuwe gewoontes aanleren? Doe het stap voor stap
Omdat boeken zoveel voor ons kunnen betekenen, heeft Psychologie Magazine een samenwerking met Kobo. Bij een jaarabonnement op Psychologie Magazine ontvang je nu tijdelijk de Kobo Clara Colour e-reader cadeau.
