Verkiezingskater? Zo ga je ermee om als de uitslag niet is zoals gehoopt

Rouw is een emotionele reactie op verlies. We associëren het met het verlies van een dierbare of met de afsluiting van een fase in ons leven. Maar volgens de Amerikaanse psychotherapeut Pauline Boss kan de verkiezingsuitslag ook gevoelens van rouw oproepen. ʻHet gaat over het verlies van hoop, dromen en plannen.ʼ

Wat de uiteindelijke uitslag ook wordt, verkiezingen gaan gepaard met winst en verlies. Waar de (voorlopige) uitslag voor de één een opluchting of triomf is, voelt het voor de ander als een klap in het gezicht of een nederlaag. Hoewel zo’n verlies niets te maken heeft met liefde of een duidelijk afscheid, kan het wel gepaard gaan met rouwgevoelens. Dat vertelde de Amerikaanse psychotherapeut en auteur van het boek Ambigious Loss Pauline Boss na de Amerikaanse verkiezingen in 2024 aan Scientific American.

Rouwen na de verkiezingsuitslag

Volgens Boss kun je rouwen om duidelijk en onduidelijk verlies. Duidelijk verlies is bijvoorbeeld het overlijden van iemand van wie je hield of het verlies van geld, het is met zekerheid vast te stellen en er is erkenning voor; het is logisch dat mensen je troosten of met je meeleven. Onduidelijk verlies is lastiger vast te stellen, maar het is er wel. Zo rouwden veel mensen tijdens de pandemie om het verlies van een wereld waarin je je veilig en vrij voelde.

Ook de verkiezingsuitslag kan volgens de psychotherapeut om vergelijkbare redenen rouw met zich meebrengen. ʻHet is belangrijk om die gevoelens te begrijpen. Rouw en verdriet zijn normale reacties als je wordt geconfronteerd met een verlies dat je niet zag aankomen en waar je niet blij mee bent,ʼ zegt Boss tegen Scientific American.

Bevroren verdriet

Zo’n ʻverkiezingskaterʼ is een andere vorm van rouw dan wanneer een dierbare is overleden. ʻHet gaat over het verlies van hoop, dromen en plannen; het verlies van zekerheid over een bepaalde toekomst; het verlies van vertrouwen in de wereld als een veilige plek; het verlies van steun voor mensen die anders zijn dan jij of minder middelen hebben,ʼ legt Boss uit. ʻHet is verdriet dat onopgelost blijft en waarmee je zit opgescheept, dus heb geduld met jezelf en accepteer je gevoelens.ʼ

ʻZoek naar iets wat je kunt doen om dingen te veranderenʼ

Zelf noemt ze het ʻbevroren verdrietʼ, omdat er geen bewijs of zekerheid is dat je iets bent verloren, behalve dat jij dat zo ervaart. ʻMaar je voelt je wel machteloos, omdat de dingen niet zijn gegaan zoals je wilde. Dat bevroren verdriet kan ervoor zorgen dat je de handdoek in de ring gooit en gaat zitten mopperen, maar dat gaat je niet helpen. Wat wel helpt, is om iets te doen waar je wél controle over hebt.ʼ

Wat ligt er wel in jouw macht?

Onderneem actie, zegt Boss. Bijvoorbeeld door actief te zijn in je eigen buurt en op lokaal niveau bij te dragen aan de verandering die jij wil zien. ʻZoek naar iets wat je kunt doen om dingen te veranderen.ʼ

Ook andere activiteiten kunnen volgens de psychotherapeut helpend zijn, zoals hardlopen, muziek luisteren, met een vriend of familielid afspreken of naar de film gaan. ʻDoe iets dat je lichaam in beweging brengt, daar voel je je beter door.ʼ

Tijdens de pandemie bakten we bijvoorbeeld massaal zuurdesembrood. ʻWe verloren ons vertrouwen in een veilige wereld, maar brood bakken gaf ons toch een bepaalde vorm van controle en zekerheid, vaak met een goede (en smakelijke) afloop. En dat is een goede manier om met een situatie om te gaan die je niet kunt controleren.ʼ

Meer verbinding en betrokkenheid: Waarom je je beter voelt door te stemmen