‘Zonder twijfel is onze moderne maatschappij een soort paradijs,’ schrijft de Amerikaanse wetenschapsjournalist Sebastian Junger in zijn bestseller Tribe.
‘De armste bevolkingslagen in onze westerse wereld leven op een niveau van lichamelijk comfort dat duizend jaar geleden onvoorstelbaar was, en de rijksten leven op een manier waarvan we dachten dat de goden leefden.’
Maar hoe we onze dagen invullen, staat vaak ver af van onze biologische ‘instellingen’, die nog stammen uit de oertijd. We zijn in miljoenen jaren geëvolueerd tot perfect aangepaste jager-verzamelaars: mensen die buiten leven, veel bewegen en in kleine, hechte groepen rondtrekken door een omgeving vol gevaren.
Jagers in de stad
Van alle tijd die wij, homo sapiens, op aarde zijn, hebben we pakweg 99 procent als jager-verzamelaars geleefd. Pas tienduizend jaar geleden werd de landbouw uitgevonden en gingen we ons steeds meer op vaste plekken vestigen.
En pas de afgelopen honderd jaar kwamen er technische hoogstandjes als auto’s, koelkasten en smartphones binnen ons bereik. Te kort om ons lichaam en onze hersenstructuren aan te passen aan deze totaal andere manier van leven.
Niet pluis
Dat levert serieuze problemen op, signaleren steeds meer wetenschappers. Hoe paradijselijk ook, onze huidige manier van leven lijkt ons niet altijd gelukkig te maken.
In welvarende westerse landen is een alarmerende stijging te zien van het aantal gevallen van depressie, burn-out, angststoornissen, zelfmoord, eenzaamheid en slapeloosheid. Terwijl deze ziekten in traditionelere samenlevingen – ondanks onzekerheid en armoede – nauwelijks voorkomen.
Nu zal niet iedereen direct een psychische stoornis ontwikkelen. Maar net als dieren in gevangenschap missen we ons natuurlijke gedrag en onze natuurlijke omgeving – ook al zijn wij vrij. Dat is vaak onbewust.
Een legbatterijkip weet niet wat er precies mankeert aan de onnatuurlijke omgeving waarin ze haar hele leven al doorbrengt. Wat ze wel voelt, is stress en onrust. Ook ons lichaam geeft regelmatig het signaal ‘niet pluis’ af in dit leven vol overvloed, schermpjes en files. We voelen ons opgefokt, moe, onrustig, overprikkeld, we verlangen naar iets, maar weten niet wat.
Opbloeien
Dankzij onderzoek wordt steeds duidelijker welke aspecten van het moderne leven wringen met onze oerinstellingen, en wat we precies missen. Zoals legbatterijkippen opbloeien als ze mogen scharrelen, zo voelen wij ons ook beter wanneer we aansluiten bij onze natuurlijke behoeften. Hoe?
- Door het groen op te zoeken.
- Door in beweging te komen.
- Door samen de natuur te beleven, want gedeelde ervaringen vergroten ons geluksgevoel.
De kloof die is ontstaan tussen ons oerinstinct en het stadse bestaan kunnen we dichten. In de natuur kom je dichter bij je eigen natuur. Want eenmaal in een groene omgeving geven onze hersenen het seintje: hier is het goed.
Winterlicht
Het knisperend winterse digitale magazine Op adem komen vind je gratis online op psychologiemagazine.nl/op-adem-komen
Met:
- Vind je natuurlijke evenwicht
- Bewust ademhalen ontspant
- De kracht van kou
Dit is een speciale uitgave van het Oostenrijks Toeristenburo i.s.m. Psychologie Magazine.
