Wat is love bombing?
Love bombing is een emotionele manipulatietechniek waarbij iemand een (potentiële) liefdespartner overlaadt met liefde en aandacht. Hierdoor raakt de ontvanger afhankelijk van deze liefde, en wordt daardoor gevoelig voor gaslighting en manipulatie. De ‘liefdesbom’ is namelijk maar tijdelijk en heeft wederkerigheid en loyaliteit als doel, volgens Amerikaanse onderzoeker Claire Strutzenberg. Door een spel van aantrekken en afstoten krijgt een love bomber controle over je emoties en acties.Â
Love bombing wordt vaak ingezet als een ander je gedrag wil sturen: aan het begin van een relatie, als de bomber iets van je nodig heeft, of wanneer je de relatie dreigt te beëindigen.Â
Waar komt de term vandaan?Â
De term ‘love bombing’ werd in de jaren 70 geïntroduceerd door leden van de Unification Church in de Verenigde Staten. Psycholoog Margaret Singer beschreef hoe nieuwe leden met liefde en aandacht werden overladen om hen aan de sekte te binden. Door wederkerigheid voelden leden zich verplicht iets terug te doen, waardoor de leiders steeds meer controle kregen. Later vond het begrip ook zijn weg naar de klinische psychologie.
Wat is het doel van love bombing?Â
Love bombing heeft volgens schrijver en hoogleraar psychologie Sam Vaknin een heel duidelijk doel: een beeld van de love bomber te creëren dat heel gul, liefdevol en gevend is. Dat beeld bestaat niet alleen in het hoofd van de ontvanger, maar de love bomber zelf ziet dit vaak ook als een bevestiging van hun ego.Â
De ontvanger gaat geloven dat ze écht bijzonder zijn in de ogen van de ander. Dat geeft een euforisch gevoel, maar maakt ook kwetsbaar: je wilt die bevestiging koste wat het kost blijven ontvangen. Love bombers versterken die kwetsbaarheid door een soort alternatieve realiteit te creëren waarin de liefde uniek lijkt – iets wat niemand anders kan begrijpen. Zo raak je steeds verder los van je sociale vangnet, vrienden en familie, en word je nog afhankelijker van de bomber.
De drie fases van love bombing
Psychiater Dale Archer beschrijft het proces van love bombing aan de hand van drie fases: Idealization (idealiseren), Devaluation (devalueren) en Discard (verwerpen) – ook wel het IDD-model genoemd.
-
Idealiseren
Je wordt overspoeld met liefde, complimenten, cadeaus en romantische gebaren. De love bomber benadrukt continu hoe bijzonder je bent en hoeveel jullie gemeen hebben. Dit geeft een vals gevoel van veiligheid en verbondenheid, bedoeld om je snel emotioneel te hechten. -
Devalueren
Plots verandert het gedrag: de ander wordt afstandelijk, kritisch of controlerend. Liefde maakt plaats voor verwarring. Je krijgt te maken met gaslighting: jij zou degene zijn die overdrijft. Je verlangt terug naar de intense beginfase, en gaat juist daardoor steeds harder je best doen om de ander te pleasen. -
Verwerpen (en herhalen)
De bomber verbreekt abrupt het contact, vaak zonder uitleg (ghosten). Deze verwerping is bedoeld om je nog meer uit balans te brengen. Na verloop van tijd keert de bomber terug en begint de cyclus opnieuw. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel die lastig te doorbreken is.
Hoe herken je love bombing?
Liefde maakt in zekere zin blind, en daarom is love bombing moeilijk te herkennen. Toch onderscheidt Amerikaans onderzoek enkele duidelijke signalen:
- Overdreven complimenten: overdreven lof is niet bedoeld om je blij te maken, maar om je afhankelijk te maken.
- Grote cadeaus: dure geschenken creëren een gevoel van verplichting, waardoor je je grenzen makkelijker verlegt.
- Snelle toekomstplannen: trouwen, samenwonen of kinderen plannen na korte tijd samen – bedoeld om een vals gevoel van verbondenheid te creëren.
- Non-stop communicatie: constant appen of bellen legt beslag op je tijd en hoofdruimte.
- Openbaar liefdesoffensief: overdreven uitingen van liefde op sociale media maken het lastiger om de relatie in twijfel te trekken.
- Isolatie van je omgeving: je wordt subtiel of openlijk ontmoedigd om contact te houden met vrienden en familie.
- Jaloezie als liefde vermomd: extreme jaloezie is geen bewijs van liefde, maar een controlemiddel.
- Moodswings: de liefde voelt intens, maar kan plots omslaan in kilheid of ruzie.
Wie wordt slachtoffer (en wat kun je doen)?
Omdat het zelfvertrouwen van love bombers vaak laag is, gebruiken ze love bombing om hun ego op te krikken, het versterkt hun zelfbeeld als liefdevolle partners. Ze zoeken vooral partners die positief zijn, hen constant waarderen en hun gevoel van eigenwaarde versterken, aldus Claire Strutzenberg.
Doorbreek de cyclus
De beste manier om een love bombing-relatie te beëindigen, is volgens psychiater Dale Archer no contact: het contact volledig verbreken en duidelijk maken dat verdere pogingen tot contact als intimidatie worden gezien. ‘Je kunt niet ‘gewoon vrienden’ blijven met een love bomber. Ze zullen steeds opnieuw proberen je onzekerheid uit te buiten. En dan begint de cyclus opnieuw’
Val in plaats daarvan terug op je sociale vangnet. Dat kan lastig zijn, beaamt Dale Archer. Een van de gevolgen van love bombing kan zijn dat je weggeduwd wordt van je eigen sociale kring. Dat sociale isolement maakt je nog afhankelijker van de ander, dus het is goed om de banden weer zoveel mogelijk aan te halen, zelfs als dat moeilijk is. ‘Je zult wellicht sorry moeten zeggen voor je afwezigheid, maar je vrienden zullen het begrijpen. Als je eerlijk bent over wat er is gebeurd, zullen echte vrienden sympathie tonen.’
