Hoe we onze verbinding met de natuur zijn kwijtgeraakt (en hoe je die weer terugkrijgt)

Dat is eigenlijk niet zo vreemd, als je bedenkt dat onze dagelijkse connectie met de natuur vaak niet verder reikt dan het vluchtige uitzicht op een paar bomen tijdens de rit van huis naar kantoor – en weer terug.

Toch hebben we diep vanbinnen nog steeds een sterke voorkeur voor natuurlijke omgevingen boven stedelijke. In de natuur kunnen we van oudsher beter inschatten of we veilig zijn wat automatisch tot minder stress leidt. Het is dan ook geen toeval dat het horen van vogelgezang of een kabbelend beekje ons direct tot rust kan brengen. En die rust is meer dan alleen een prettig gevoel: het blijkt onze  veerkracht daadwerkelijk te versterken.

De band met de natuur herstellen

Ecopsycholoog Oda Salomons richt zich met haar huidige Erasmus+ Jeugdproject Resilience in Nature specifiek op het vergroten van veerkracht bij jongeren – door hen weer in contact te brengen met de natuur.

Uit vooronderzoek dat Salomons samen met collega’s uitvoerde onder jongeren, bleek dat zij zich er opvallend bewust van zijn dat ze de verbinding met de natuur missen – en een duidelijke behoefte voelen om die te herstellen. “Na de hele dag op school zitten waar je van alles moet, heb ik het nodig om daarna met vriendinnen in het park te zitten. Om op te laden. Gewoon om te zijn, in het hier en nu,” vertelde één van de geinterviewden bijvoorbeeld.

Niet-oordelend karakter

Naast onze oervoorkeur zijn er nog andere verklaringen waarom we ons opgeladen voelen na tijd in de natuur. De biofilie-hypothese stelt bijvoorbeeld dat mensen een aangeboren, genetisch verankerde behoefte hebben om in verbinding te staan met de natuur en andere levensvormen. “Volgens die denkwijze is onze vervreemding van de natuur een belangrijke oorzaak van veel moderne klachten,” legt Salomons uit. “Dat is ook een van de uitgangspunten van ons project.”

“De herhalende patronen in de natuur en het feit dat ze niet oordeelt, brengen ons hoofd tot rust. Ze nodigen uit tot uitzoomen, zorgen voor een zachtere, bredere focus en maken het makkelijker om je verbonden te voelen met je omgeving,” zegt Salomons. “Het is een vorm van alertheid, maar dan zonder stress.”

Meer verbinding met de natuur

De eerste stap naar meer verbinding met de natuur is volgens Salomons bewustwording: beseffen dat we die connectie vaak missen – en verlangen om die opnieuw te versterken. Daarna draait het om het opdoen van natuurervaringen en het stilstaan bij wat die met je doen.

Is het niet mogelijk om even het bos in te gaan of een parkwandeling te maken? Dan kun je de natuur ook naar jezelf toehalen, tipt Salomons. “Luister bijvoorbeeld via je oortjes naar het geluid van stromende regen, of roep een herinnering op aan een moment waarop je helemaal opging in de natuur.”

Toch blijft niets zo krachtig als daadwerkelijk de natuur ingaan. Een tip uit het Resilience in Nature project is om een persoonlijke bucketlist te maken: verzin verschillende ‘dates’ met jezelf en de natuur, plan ze in, en voer ze ook echt uit.

Door regelmatig die rust en verbondenheid met de natuur op te zoeken, oefen je jezelf in het activeren van de kwaliteiten die je veerkrachtiger maken – ook op momenten waarop er even geen kabbelend beekje of zingende vogels in de buurt zijn.