De belofte

Een scherpere geest. Meer energie en creativiteit. Een betere stemming. Minder pijn. Al die mooie dingen zijn volgens ‘microdosers’ de opbrengst van het op gezette tijden innemen van ieniemienie hoeveelheden psychedelica.

Het gaat dan vooral over lsd en psilocybine (ook wel bekend als paddo’s of truffels): psychoactieve middelen waarvan je behoorlijk kunt gaan hallucineren. Als je er een fractie van de ‘normale’ hoeveelheid van neemt, hebben ze dat heftige effect niet. Maar bij geregeld gebruik van zulke microdoses zouden ze dus wél al die andere positieve effecten hebben.

Vooral in de creatieve sector zijn er mensen die zweren bij een vast gebruiksschema van bijvoorbeeld eens in de drie dagen een tiende of zelfs nog minder van de ‘normale’ dosis lsd of psilocybine; hun productiviteit zou er vleugels van krijgen. Maar ook mensen die bijvoorbeeld kampen met chronische pijn of met een depressie of bipolaire stoornis, rapporteren gunstige ervaringen.

Zo vertelde de Belgische zangeres Selah Sue in De Standaard dat ze er met behulp van lage doses psilocybine eindelijk in was geslaagd met antidepressiva te stoppen. Spoiler: een half jaar later zag ze zich door een terugkeer van haar heftige stemmingswisselingen toch weer genoodzaakt aan de fluoxetine te gaan.

De theorie

Lsd en psilocybine hebben allebei een effect op je serotoninesysteem. Dat wil zeggen dat ze aantoonbaar iets doen met het niveau van dit ‘gelukshormoon’ in je brein en daarmee met de cognitieve, emotionele en fysiologische processen die zich daar afspelen – want serotonine beïnvloedt die allemaal.

Een grootschalig literatuuronderzoek liet afgelopen winter nog zien dat mensen die psychotherapie krijgen vanwege een angststoornis of depressie, baat kunnen hebben bij paddo’s in ‘normale’ doseringen. Twee jaar geleden toonde een meta-analyse aan dat zo’n gunstig effect weken tot zelfs maanden kan aanhouden.

Maar of psychedelica ook zo mooi uitwerken in de minihoeveelheden die microdosers gebruiken, is volgens wetenschappers nog maar zeer de vraag. De meeste onderzoeken op het gebied van microdosing kwamen tot nu toe tot de conclusie dat de gunstige resultaten die gebruikers rapporteerden vrijwel volledig verklaarbaar waren door het placebo-effect. Oftewel: gebruikers gingen zich domweg beter voelen doordat ze hadden verwácht dat ze zich na hun microdosis beter zouden gaan voelen.

Tegelijkertijd vonden sommige onderzoeken wel negatieve effecten. Zo bleek uit een onlinevragenlijststudie dat sommige mensen angstiger werden als ze microdoseerden. En specifiek van lsd meldde een aantal gebruikers een toegenomen impulsiviteit en hyperactiviteit – niet per se wat ze wilden. Maar, voegden de onderzoekers daaraan toe, die effecten zouden ook het gevolg kunnen zijn van inname van een te hoge dosis.

En helaas is overdoseren wel iets wat bij microdosing op de loer ligt. Als lsd-gebruiker ben je bijvoorbeeld sterk afhankelijk van de precisie waarmee je leverancier de blotter – de ‘postzegel’ waarop het hallucinogeen meestal in ingedroogde vorm wordt aangeleverd – gelijkmatig over het papier heeft gesprenkeld; is dat in het wilde weg gedaan, dan zou je na het in stukjes knippen van de blotter nét het meest besproeide hoekje onder je tong kunnen stoppen. En bij psilocybine kun je al helemaal nooit zeker weten hoeveel actieve stof er precies zit in dat ene minuscule stukje paddo dat je wegkauwt.

Het oordeel

Psychedelica zijn niet verslavend – al kun je geestelijk wel afhankelijk worden van de ervaring – en lsd is ook niet giftig. Voor kinderen zijn paddo’s wél gevaarlijk, maar voor volwassenen zijn de lichamelijke risico’s van psilocybine eveneens klein.

Voor de meeste mensen is er aan experimenteren met microdosing fysiek dus weinig gevaar verbonden. Maar gezien het feit dat je makkelijk overdoseert, is enige voorzichtigheid toch geboden. Een echte tripervaring kan voor mensen die gevoelig zijn voor angsten en psychoses namelijk geestelijk zeer ontregelend zijn.

Gecombineerd met het feit dat de werkzaamheid van microdoses waarschijnlijk vooral voortkomen uit het placebo-effect, lijkt het erop dat je voor een scherpere geest, meer energie en al die andere fijne dingen toch maar beter een sterke espresso kunt drinken.

Bronnen o.a.: A.T. Hodge e.a., The use of psilocybin in the treatment of psychiatric disorders with attention to relative safety profile […], Journal of Psychoactive Drugs, 2023 / N.L. Galvão-Coelho e.a., Classic serotonergic psychedelics for mood and depressive symptoms. […], Psychopharmacology, 2021 / F. Cavanna e.a., Microdosing with psilocybin mushrooms […], Translational Psychiatry, 2022