Vraagt u zich ook geregeld af waar de week, de maand, het jaar, of zelfs het afgelopen decennium in vredesnaam is gebleven?

In Het geheugenpaleis, een boek over geheugentraining, beschrijft Joshua Foer hoe de ‘geheugenatleet’ Ed Cooke aan het experimenteren is met het uitbreiden van de subjectieve tijd, zodat het voelt alsof hij langer leeft.

Cooke probeert dat te bereiken door zich meer te herinneren en zijn leven te voorzien van zoveel mogelijk chronologische mijlpalen. Ons leven wordt gestructureerd door herinneringen aan gebeurtenissen, legt Foer uit: ‘Gebeurtenis X speelde zich af vlak voor de vakantie naar Parijs. In de zomer nadat ik mijn rijbewijs had gehaald ging ik Y doen.

Hoe dichter dat web van chronologische mijlpalen is, zoals een verhuizing, een nieuwe baan, een kind, hoe rijker je beleving van tijd.’ Foer vraagt zich vervolgens af of het tegendeel niet eerder klopt: de beste manier om je leven langer te laten duren is om het zo saai mogelijk te maken.

Wie heeft er gelijk? Moeten we voor een schijnbaar lang leven zorgen voor verveling, of juist voor zoveel mogelijk herinneringen? Dat hangt ervan af wat je wilt, zo blijkt. De Britse psycholoog John Wearden liet zien dat de tijdsbeleving op het moment zelf anders is dan wanneer we achteraf terugkijken.

Wanneer proefpersonen 9 minuten naar de spannende actiefilm Armageddon keken, vloog de tijd voor hun gevoel voorbij. Dat komt doordat de aandacht is afgeleid en de interne teller zo minder pulsen opvangt. Omdat de kijkers echter veel hadden meegemaakt, zij het dan in een film, hadden ze naderhand toch het gevoel dat er aardig wat tijd moest zijn verstreken.

Voor degenen die 9 minuten in een wachtkamer zaten, was de tijd daarentegen niet vooruit te branden; ze registreerden elke puls. Maar omdat er niets interessants was gebeurd, leek die periode achteraf gezien juist zo voorbij. Dat zal voor iedereen herkenbaar zijn: leuke vakanties vliegen om, maar bij thuiskomst lijk je toch lang te zijn weggeweest.

Het experiment van Wearden kan zowel verklaren waarom het leven steeds sneller gaat wanneer je ouder wordt, als waarom de heenweg bij vakanties altijd langer duurt dan de terugweg. Tijdens onze jeugd en op de heenweg zijn al onze ervaringen nieuw en spannend en worden er veel herinneringen aangemaakt.

Periodes die veel nieuwe ervaringen bevatten ‘zetten uit’ wanneer we erop terugkijken en lijken daardoor lang te hebben geduurd. Op de terugweg, én naarmate we een dagje ouder worden, registreren we alleen nog verveeld de herhaling van zetten, waardoor je weinig opslaat in je geheugen. Net als de proefpersonen in de wachtkamer concludeer je dan terugkijkend dat de tijd is gevlogen.

Kortom: wilt u terugkijken op een rijk en lang leven, dan zult u moeten maken dat u zoveel mogelijk herinneringen en bijzondere ervaringen heeft. Verhuis geregeld naar een andere stad, of zelfs een ander land, verander van partner of baan, neem kinderen, leer een nieuwe taal, begin een nieuwe hobby.

Wilt u de terugreis net zo lang laten duren als de heenreis, en zo uw vakantie nog wat rekken, neem dan een andere route terug en zorg dat u gedenkwaardige herinneringen heeft. Eet eens een keer niet bij McDonald’s net over de grens, maar ga van de snelweg af en zoek een eettent voor de plaatselijke specialiteit. Paradoxaal genoeg betalen we voor dit alles wel een prijs: op het moment zelf vliegt de tijd juist voorbij.