Onderzoekers slaan alarm: verbied smartphones voor jongeren onder de 13 jaar

Jongeren zouden geen telefoon moeten krijgen voordat ze 13 zijn. Dat is de conclusie van een wereldwijd onderzoek onder meer dan 100.000 jongvolwassenen. Degenen die 12 jaar of jonger waren toen ze een telefoon kregen, bleken vaker suïcidale gedachten te hebben, agressief te zijn, zich losgezongen te voelen van de realiteit, hun emoties minder goed te kunnen reguleren, en minder zelfvertrouwen te hebben.

Volgens de data ontstaan deze negatieve effecten doordat de jongeren al op jonge leeftijd toegang hebben tot social media. Zij lopen een groter risico te worden gecyberpest, slechter te slapen, en een minder sterke relatie met hun familie te hebben als ze volwassen worden.

Ernstige maatschappelijke gevolgen

Op dit moment heeft 60 procent van de 7- en 8-jarigen een telefoon. En van de groep 11- en 12-jarigen loopt zelfs 90 procent met een toestel rond. Tieners zitten bovendien gemiddeld zes uur per dag achter hun schermpje.

Onderzoekers van Sapien Labs, de non-profitorganisatie achter dit onderzoek, vinden het tijd om de noodklok te luiden om de mentale gezondheid van toekomstige generaties te beschermen. ‘Onze data laten zien dat smartphonebezit op jonge leeftijd kan leiden tot ingrijpende veranderingen in het welzijn van jongvolwassenen,’ zegt oprichter en neurowetenschapper Tara Thiagarajan. ‘Symptomen zoals verhoogde agressie, losstaan van de werkelijkheid en suïcidale gedachten kunnen ernstige maatschappelijke gevolgen hebben. Zeker nu steeds meer jonge mensen daar last van krijgen.’

Lees ook: Smartphonevrij opvoeden: schermtijd gaat ten koste van spelen en fouten maken

Experts in Nederland willen telefoonverbod

In Nederland wordt eveneens discussie gevoerd over een smartphoneverbod voor jonge tieners. Afgelopen mei ondertekenden ruim 1400 artsen, wetenschappers en deskundigen een brandbrief waarin de overheid werd gevraagd een leeftijdsgrens in te stellen voor het gebruik van telefoons en social media. Ze pleiten voor een ondergrens van 14 jaar voor smartphonebezit, en willen tieners het liefst tot hun 16e van social media weren.

‘Schermtijd laat sporen na,’ stelde kindertherapeut Hanneke de Hertog eerder in Psychologie Magazine. ‘Telefoons zijn gemaakt voor volwassenen. Ze spelen in op het beloningssysteem, waarvoor kinderen nog geen rem hebben ontwikkeld. Dat maakt ze extra gevoelig voor de verslavende dopamineshotjes die notificaties en likes veroorzaken.’ Kinderen en jonge tieners achter hun schermpjes vandaan halen is ‘geen utopie,’ zegt ze, ‘maar gewoon een kwestie van samen de klok terugdraaien.’

Lees ook: Waarom sociale media verslavend werken – en hoe je ervan afkickt

Bron: Journal of Human Development en Capabilities, juli 2025