Lucht huilen écht op? Dit is waarom we huilen
Huilen is gezond, dieren doen het niet, en vrouwen zijn vaker in tranen dan mannen. Toch? Er zijn heel wat misverstanden over huilen. Dit zijn vijf verklaringen waarom we huilen.
1. Honger en heimwee
Mensen huilen meestal uit verdriet, gelooft 31 procent van de 1343 lezers van Psychologie Magazine die in een online poll op deze stelling reageerden. Zij hebben het bij het verkeerde eind. Baby’s huilen omdat ze honger hebben, pijn of ongemak voelen, koud zijn, of met hun moeder willen knuffelen. In andere woorden: er wordt niet aan hun basisbehoeften voldaan.
Volwassenen blijken vaak om vergelijkbare redenen te huilen. We gaan vooral een potje grienen als we ons machteloos of hulpeloos voelen, en veel behoefte hebben aan steun en troost van mensen om ons heen. Rouw, liefdesverdriet en heimwee zijn krachtige veroorzakers van tranen. Maar we huilen nog vaker om alledaagse dingen, zoals een beledigende opmerking, ruzie, een kapotte auto of een vriend die er niet voor ons blijkt te zijn.
2. Mama, waar ben je?
Ook dieren huilen. Zoogdieren en sommige vogelsoorten, om precies te zijn. Zij doen dat net wat anders dan mensen: vooral akoestisch, niet met tranen. De meeste diersoorten huilen uitsluitend als ze nog jong zijn, met name als ze van hun ouders worden gescheiden, of als ze zich in een onbekende omgeving bevinden. Verdwaalde jonge zeehonden piepen bijvoorbeeld, zodat hun moeders hen kunnen terugvinden.
Maar uit recent Japans onderzoek blijkt dat sommige dieren wel degelijk echt tranen kunnen plengen, ook als ze volwassen zijn. Zo maken muizen meer traanvocht aan als zij pijn ervaren of hun jongen voeden. Ook is er bewijs gevonden dat honden meer traanvocht kunnen produceren als ze hun baasje weer zien.
Ook interessant: Ik moet huilen na het vrijen, waarom is dat?
3. Grote jongens huilen niet
Het is waar: vrouwen huilen vaker dan mannen. Volwassen mannen huilen gemiddeld nul tot één keer per maand, volwassen vrouwen huilen tussen de tweeëneenhalf en vijf keer per maand. Wetenschappers dragen verschillende verklaringen hiervoor aan.
Vrouwen stellen zich ten eerste vaker bloot aan emotionele situaties dan mannen, zeggen ze. Zo is de kans groter dat vrouwen naar tranentrekkende films en series kijken, of in de gezondheidszorg werken. Verder zijn er aanwijzingen dat testosteron een remmend effect heeft op huilen.
Tenslotte kan sociale druk een rol spelen. In sommige lagen van de bevolking wordt het (helaas) nog steeds als zwak gezien als mannen een traantje wegpinken. Interessant is dat er vanaf de geboorte nog geen genderverschillen te zien zijn in huilgedrag. Er is zelfs wat bewijs dat jongensbaby’s vaker huilen dan meisjesbaby’s.
4. Dat lucht op?
Het is een groot misverstand dat huilen per definitie oplucht, of zelfs gezond is. Uit een Nederlands onderzoek bleek dat ongeveer de helft van de deelnemers zich beter voelde na een huilbui, terwijl er bij veertig procent niks was veranderd. De overige tien procent voelde zich zelfs slechter.
De verklaring? Huilen blijkt pas te helpen als je mentale gezondheid in orde is, en is juist niet verlichtend voor mensen die depressief of angstig zijn, of in een burn-out zijn beland. Ook als je huilt vanwege een gebeurtenis waar je helemaal geen controle over hebt, denk aan een sterfgeval, is de kans kleiner dat je opluchting ervaart dan als je huilt over een situatie die je meer kan sturen, zoals ruzie met de buurman. En de reactie van omstanders blijkt cruciaal: als je troost en begrip ontvangt is de kans dat je je beter voelt natuurlijk groter dan wanneer je wordt uitgelachen of als anderen boos worden omdat je huilt.
5. Oprechte tranen
Wist je dat mensen die oprechte tranen laten als aardiger, eerlijker en betrouwbaarder worden gezien? Wij willen dat zíj onze collega’s, buren, vrienden of oppassers zijn. Ook lijken ze ons geschikt voor dienstbare beroepen als docent, verpleger en politieagent. Dit soort oordelen kloppen in ieder geval gedeeltelijk.
Uit recent onderzoek blijkt dat mensen die sneller huilen de neiging hebben om asociaal gedrag af te keuren, en zelf altruïstisch gedrag te vertonen. Zij waren bijvoorbeeld meer bereid om een vervelend taakje te doen waarmee ze geld voor het goede doel kunnen verdienen. Kortom, huilen heeft niet alleen een lijntje met zwakte en hulpeloosheid, maar ook met moraliteit.
Lees ook: Snel boos? Ontdek welke emotie er echt onder zit
Bronnen: S. De Deyne & G. Storms, Word associations. Network and semantic properties, Behavior Research Methods, 2008 / S. Nakamura e.a., The oxytocin system regulates tearing, preprint, 2022 / A. Vingerhoets & R. Cornelius, Adult crying. A biopsychosocial approach, Brunner-Routledge, 2001 / J. Rottenberg, e.a. Is crying beneficial?, Current Directions in Psychological Science, 2008 / J. Zickfeld e.a., Tears evoke the intention to offer social support (…), Journal of Experimental Social Psychology, 2021
Dit stuk is een bewerking van het artikel ‘The validity of popular beliefs about human emotional crying’ van Ad Vingerhoets, dat nog moet verschijnen. Hij is emeritus-hoogleraar emoties en welbevinden aan Tilburg University.
