Je hebt geen relatie nodig om je compleet te voelen – dit is waarom

Sinds 1950 is het aantal eenpersoonshuishoudens vertienvoudigd: ruim drie miljoen volwassenen leven op dit moment alleen. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar hun welzijn, en daaruit blijkt dat een groeiende groep alleenstaanden bewust single blijft.

Ze vinden een liefdesrelatie niet noodzakelijk voor hun geluk en welzijn. Sterker nog: ze floreren bij veel tijd voor zichzelf, werk, hobby’s, vrienden en familie.

Dat is opvallend, want uit eerder onderzoek kwamen vooral negatieve effecten van alleen-zijn naar voren. Singles zouden eenzamer, minder gelukkig en zelfs minder gezond zijn.

Geluk zit niet altijd in een liefdesrelatie

Uit een flink aantal recente studies blijkt echter dat hoewel mensen inderdaad het best gedijen bij diepgaand contact met anderen lang niet iedereen een partner nodig heeft om een gelukkig, vervullend en gezond leven te leiden.

De aan Harvard gepromoveerde psycholoog Bella DePaulo is zo’n bewuste single en doet bovendien al twintig jaar onderzoek naar dit fenomeen aan de universiteit van Californië.

Ze is eind zestig en heeft nooit een duurzame of serieuze romantische relatie gehad. Als dertiger verwachtte ze nog wel dat er een soulmate op haar pad zou komen met wie ze zou willen trouwen; ze achtte zichzelf gewoon wat langzamer dan de rest.

Tot ze zich realiseerde dat haar verwachting voornamelijk gekopieerd was van wat ze om zich heen zag. Al haar vrienden gingen samenwonen of trouwen, dus dat leek normaal en daarmee gewenst.

Maar diep vanbinnen wilde ze dat helemaal niet. Ze is het gelukkigst als ze alleen leeft, zonder vaste liefdespartner, en daarin is ze lang niet de enige.

Single-zijn als kern van je identiteit

DePaulo: ‘Ik noem mezelf single at heart en sinds ik onderzoek ben gaan doen naar dit fenomeen heb ik ontdekt dat er best veel mensen zijn die in deze categorie vallen. Allemaal hebben ze het gevoel dat hun leven het meest vervullend en waardevol is als ze single blijven.

Sommigen zullen af en toe een romantische relatie hebben en daarvan genieten, maar die relaties zullen nooit de centrale plaats in hun leven innemen, zoals je dat wel ziet bij mensen die getrouwd zijn of samenleven met een vaste partner.

Ze voelen zich het meest authentiek en op natuurlijke wijze gelukkig als ze alleen leven. Single-zijn is dus niet iets wat hun overkomt, maar een kernaspect van wie ze wezenlijk zijn, een manier van leven waarnaar ze telkens willen terugkeren.’

Weg met stigmatiserende termen

Deze groep heeft niets met de traditionele concepten die hun status omschrijven. Woorden als ‘vrijgezel’ of ‘ongetrouwd’ impliceren immers dat er iets mist.

DePaulo: ‘Ik identificeer me niet graag op een manier die onderstreept wat ik níét ben en met een term als alleenstaand heb ik al helemaal niets. Single-zijn heeft niets te maken met alleen-zijn. Je kunt een rijk sociaal leven leiden terwijl je single bent, dus de aanduiding alleenstaand vind ik stigmatiserend.’

In contrast legt een term als ‘solo’ of ‘bewust single’ de nadruk op de vrije keus voor en tevredenheid met het alleen-zijn.

‘Het idee dat duurzaam single-zijn voor sommige mensen het beste leven is dat ze kunnen leiden, is totaal nieuw in de meeste samenlevingen,’ vertelt DePaulo, die verwacht dat die gemeenschap alleen maar groter zal worden.

‘Zodra het fenomeen bewust single zijn bekender wordt, gaan steeds meer mensen zich erdoor aangesproken voelen. Daarnaast zullen er altijd mensen zijn die gelukkiger zijn in een romantische relatie. Voor hen is het dan ook het beste om een koppel te vormen.’

Bronnen o.a.: B. DePaulo, Singles and mental health, Elsevier, 2016 / E. Kislev, Social capital, happiness and the unmarried. A multilevel analysis of 32 European countries, Applied Research in Quality of Life, 2019 / D. Carr en R.L. Utz, Families in later life. A decade in review, Journal of Marriage and Family, 2020.