Dit is waarom vrienden net zo belangrijk zijn als familie
1. Je vrienden zijn je zelfgekozen familie
Op wie val je terug als er verhuisd moet worden? Wie brengt je soep als je ziek bent? Met welke mensen wil je uitgebreid koken en natafelen? De Britse sociologen Liz Spencer en Ray Pahl vroegen het zestig Britten, en die noemden massaal hun vrienden als steunpilaar voor het leven. Midden in de nacht kun je ze bellen. Ze inspireren je, troosten je en passen op je kleuter. Niet dat familie geen rol speelt in het leven van de deelnemers aan dit kwalitatieve onderzoek, maar zoals diverse ondervraagden stelden: ‘Ik kan me niet zo vinden in de gangbare definitie van familie als alleen mensen met wie je verbonden bent door een bloedband of huwelijk. Ik heb ook een zelfgekozen familie, en dat zijn mijn vrienden.’
2. Onze vrienden zijn -soms letterlijk- dichterbij
Dat zelfgekozen families een steeds belangrijkere rol spelen, komt voort uit een aantal maatschappelijke verschuivingen, ontdekten Pahl en Spencer. Zo blijven mensen vaker en langer single, vallen steeds meer gezinnen uit elkaar en blijven twee keer zoveel vrouwen kinderloos als een paar decennia geleden. Voor deze groepen geldt dat ze vaker dan traditionele gezinnen leunen op hun vrienden, buren of collega’s. Daar komt bij dat meer vrouwen zijn gaan werken, waardoor ze meer nieuwe mensen ontmoeten. En we wonen vaker ver weg van onze familie, waardoor we afhankelijker zijn van vrienden die wel dichtbij wonen.
3. Vriendschap maakt ons psychologisch minder kwetsbaar
De Britse sociologen Pahl en Spencer stelden verschillende typen ‘gemeenschappen’ vast, namelijk die waarin vrienden, familie, de partner of professionele hulpverleners de grootste rol spelen. Sociaal psycholoog Bella DePaolo zegt daarover: ‘De groep mensen om je heen kan je helpen mentaal gezond te blijven. Ben je volledig op je partner gericht, dan maakt dat je psychologisch kwetsbaar. In tijden van spanning is het goed om te kunnen terugvallen op een groter netwerk. Wie warme banden heeft met zijn familie, beschermt zichzelf tegen emotioneel onheil, maar ook vrienden houden depressies buiten de deur.’
4. Vriendschappen zijn soms hechter dan familiebanden
Onderzoekers lieten mensen de namen in kaart brengen van personen die belangrijk voor ze zijn. De belangrijkste relaties kwamen in de binnenste kring, de iets minder intense in de kring daaromheen, en zo verder. Diverse deelnemers gaven hun broers of zussen geen plek op de kaart, laat staan ooms of nichten. Of ze verschoven hun ouders al puzzelend naar de buitenste kringen. Wel bleken daarbij normatieve verwachtingen in de weg te zitten: ‘Het lijkt logisch om je vader in een van de kringen te zetten. Maar in feite speelt hij geen enkele rol in mijn leven. Pijnlijk, maar eigenlijk staat hij niet op deze kaart.’
5. Vrienden zijn in je leven omdat ze dat wíllen zijn
Als je een groep mensen om je heen hebt waarin vrienden sterk zijn vertegenwoordigd en familie helemaal niet, is dat beter voor je welzijn dan andersom, aldus sociaal psycholoog DePaolo. ‘Familie is je gegeven. Maar dat betekent niet per se dat je het ook goed met ze kunt vinden. Vrienden zijn over het algemeen in je leven omdat ze in je leven wíllen zijn. Dat maakt het makkelijker om elkaar te steunen in moeilijke tijden.’Zijn we dus beter af met vrienden dan met familie? Dat is een te simpele conclusie, volgens sociologen Pahl en Spencer. Ze ontdekten dat familie- en andere banden dwars door elkaar lopen in een mensenleven. Dat zussen als beste vriendinnen kunnen voelen en vrienden soms deel van de familie worden. En in op vrienden gebaseerde groepen kan familie nog steeds onmisbaar zijn.
Bronnen: L.Spencer, R.Pahl, Rethinking friendship. Hidden solidarities today, Princeton University Press, 2006 / B. DePaolo, Rootledge handbook of family communication, 2012
