De vraag

Hoe kan ik (85) nog zin geven aan mijn leven?

Beste mevrouw Moors,
Nu ik ouder word (ik ben bijna 85) komen de kinderen nog weinig langs. Op de kleinkinderen hoef ik ook niet meer te passen. En ik denk vaak: het is goed geweest, voor mij hoeft het niet meer.

Dat verbaast me wel, want ik stond altijd midden in het leven, positief, ondernemend. Het voelt alsof ik niet nodig meer ben, niet meer gezien word. Hoe kan ik weer zin aan mijn leven geven, want zo hoeft het voor mij niet meer.

Marlies

Het advies

Beste Marlies,
In je brief lees ik teleurstelling dat je omgeving je niet meer nodig lijkt te hebben. Het verlangen om nodig te zijn is universeel, het behoort tot de menselijke conditie. We willen immers allemaal het gevoel hebben dat we belangrijk zijn voor anderen, dat we veilig zijn en worden opgenomen in de maatschappij.

Het is begrijpelijk dat nodig zijn voor jou een belangrijke waarde is, en dat een vermindering daarvan leidt tot een gevoel van persoonlijke zinloosheid. Desalniettemin hoeft het ervaren van zin niet afhankelijk te zijn van het gedrag van anderen, maar kan men ook pogen zin uit zichzelf en het leven zoals het is te halen.

Je schrijft dat je er regelmatig aan denkt om niet meer te zijn, dat het niet meer hoeft. Wat je jezelf kunt afvragen is of deze gedachten een resultaat zijn van een daadwerkelijk tevreden gevoel over een afgerond leven, of uit teleurstelling en verdriet omdat je je alleen voelt. Indien het laatste, dan kun je stappen ondernemen die toch, op dagelijks niveau, een gevoel van zin geven. Mensen halen het meeste zin uit dingen die buiten henzelf liggen, dingen waar ze mee bezig kunnen zijn.

Het eerste wat je natuurlijk kunt doen is praten met je kinderen en kleinkinderen, en hen laten weten dat bezoek erg belangrijk voor je is. Indien dat geen vruchten afwerpt is het pad van onafhankelijkheid en activiteit – voor zover je conditie dat toe laat – misschien de richting waarin je je gevoel nu kunt sturen. Het is het overwegen waard om de zingeving los te koppelen van de kinderen en kleinkinderen en het in andere menselijke relaties te stoppen, zoals vriendschappen, een netwerk bij de buurtvereniging of wekelijks op de hond van de buren passen.

De afhankelijkheid van de eigen kinderen en kleinkinderen zet je klem, omdat je het gedrag van anderen niet kunt sturen. Het is van belang om geluk te zoeken in de dingen waar je nog wel controle over hebt, zoals actief zijn met leeftijdgenoten en ze bijvoorbeeld helpen wanneer zij dit door lichamelijke gebreken niet meer kunnen. Een ander idee is om brieven te schrijven met je kinderen of kleinkinderen, en zo een portfolio te ontwikkelen waarin je je levenswijsheid in een permanente vorm kunt gieten. Op deze manier haal je ook zin uit je leven als geheel, met een blik op het verleden, heden en toekomst.

Een sterke band met familie is een zegen, maar het is ook een zingevingsstrategie om met zinloosheid om te gaan. Nieuwe vormen van zingeving vinden kun je alleen vanuit jezelf doen, de maatschappij kan je deze zin niet direct geven, omdat ‘zijnsvragen’ en antwoorden in de loop der tijd van meer subjectieve, individuele aard zijn geworden. Dat maakt het zoeken naar persoonlijke zin niet gemakkelijk, het vergt existentiële moed. Ook raad ik je aan om eens te praten met een maatschappelijk werker of vrijwilliger, zodat je over je gevoelens kunt praten. Met de combinatie van eenzaamheid en een gevoel van zinloosheid hoef je niet alleen rond te lopen, er zijn mensen die naar je willen luisteren en die je gevoel kunnen delen.

Vriendelijke groet,
Marleen Moors

Meer weten over dit thema? Bekijk Levensvragen
Deel dit artikel:
13 oktober 2014 | Laatst gewijzigd op 27 mei 2020

Lees ook deze artikelen

Waarom het libido op latere leeftijd afneemt
Kort

Waarom het libido op latere leeftijd afneemt

Vaak krijgen de hormonen de schuld, maar eigenlijk weten wetenschappers niet goed waarom de zin in en het verlangen naar seks van ...
Deze self-nudges maken het je makkelijk om gezond(er) te eten
Branded content

Deze self-nudges maken het je makkelijk om gezond(er) te eten

Kun je vaak de zoete verleiding niet weerstaan? Dan zijn ‘self-nudges’ voor jou misschien wel de truc om vaker voor gezond te ...
Nienke (30) kreeg op haar 28e de diagnose ADHD: ‘In plaats van dat ik harder mijn best doe, doe ik anders mijn best.’
Interview

Nienke (30) kreeg op haar 28e de diagnose ADHD: ‘In plaats van dat ik harder mijn best doe, do...

Toen de moeder van Nienke op haar 64e de diagnose ADHD kreeg, begon er bij Nienke iets te schuiven. Zelf voelde ze zich vaak moe, ...
Nienke (30) kreeg op haar 28e de diagnose ADHD: ‘In plaats van dat ik harder mijn best doe, doe ik anders mijn best.’
Interview

Nienke (30) kreeg op haar 28e de diagnose ADHD: ‘In plaats van dat ik harder mijn best doe, do...

Toen de moeder van Nienke op haar 64e de diagnose ADHD kreeg, begon er bij Nienke iets te schuiven. Zelf voelde ze zich vaak moe, ...
Alles lijkt zinloos
Advies

Alles lijkt zinloos

Beste Jolet, Ik worstel met een knagend gevoel van zinloosheid. Mijn gedachte is steeds: als we doodgaan, als mensen zomaar ziek w...
Jennifer Egan: ‘Mooie dingen gaan meestal gepaard met ongemak’
Interview

Jennifer Egan: ‘Mooie dingen gaan meestal gepaard met ongemak’

Met Bezoek van de knokploeg verwierf schrijfster Jennifer Egan (50) de Pulitzerprijs en wereldfaam. Heel knap voor een laatbloeier...
‘Wij onderzoeken juist het gezonde bejaarde brein’
Artikel

‘Wij onderzoeken juist het gezonde bejaarde brein’

Aan zestigplussers geen gebrek in het SeniorLab in Amsterdam. Ze doen met overgave mee aan allerlei hersenonderzoek. Opmerkelijk g...
Oefeningen voor meer betekenis – Maak een levenslijn
Artikel

Oefeningen voor meer betekenis – Maak een levenslijn

Dé zin van het leven is nog altijd niet ontdekt. Maar iedereen kan wel voor zichzelf bepalen wat zijn eigen bestaan betekenis gee...
Vind je ikigai
Artikel

Vind je ikigai

Ontdek je ikigai, je reden om te leven, en je wordt tevredener en gezonder, zeggen de Japanners. Het lijkt de zoveelste hype, maar...
Woonwijk voor ouderen met dementie: Net als thuis
Verhaal

Woonwijk voor ouderen met dementie: Net als thuis

In het ‘Gooise’ huis tinkelen kroonluchters, in het ‘Indische’ huis wordt wat warmer gestookt. Voor de dementerende bewone...
1138