Bang dat ik het niet goed genoeg doe

Beste Hans,
Wanneer je onveilig gehecht bent heb je niet geleerd dat je fouten mag maken. In tegendeel zelfs, fouten leiden tot (nog meer) afwijzing. Als je dit van jongs af aan meekrijgt maak je jezelf de aanname eigen dat je pas goed bent als alles perfect is. Fouten moeten kosten wat het kost vermeden worden. Ze zijn zelfs bedreigend, want als je een fout maakt, krijg je van je ouders de boodschap dat je niets voorstelt en hun liefde niet verdient.

Je hebt geleerd dat alleen prestaties tellen en gericht zijn op prestaties maakt je kwetsbaar voor faalangst.

De ervaringen die tot het schema hebben geleid kun je niet ongedaan maken, maar het schema dat je hebt opgebouwd kun je wel ombuigen. Hierbij kun je technieken gebruiken die uit de cognitieve therapie, zoals RET, komen. In essentie word je jezelf bewust van je onderliggende aannames en gaat deze ter discussie stellen. ‘Is het wel zo dat ik pas waardevol ben als alles perfect loopt?’ ‘Stel ik echt niets voor als ik een fout heb gemaakt?’

De uitkomst van deze discussie zal zijn dat je aannames niet realistisch zijn. De volgende stap is dan dat je nieuwe, meer op de realiteit geënte aannames jezelf eigen gaat maken.

In mijn boek noem ik ook motto’s die je hierbij kunt gebruiken. Deze motto’s verwoorden een milde houding tegenover het maken van fouten. Het zijn eigenlijk verwoordingen van je nieuwe aannames. Voorbeelden zijn: ‘Laat maar lekker veel misgaan, daar kun je van leren’ en ‘Niet het resultaat telt, maar de weg ernaartoe’.

Het eigen maken van de nieuwe aannames is overigens niet een eenvoudige klus omdat je oude aannames hardnekkig zijn. Maar ook hier geldt een leergericht motto: ‘Oefening baart kunst’.

Laat maar lekker veel misgaan en veel succes!

vriendelijke groet,
Arjan van Dam

• Arjan van Dam (1970) is psycholoog/trainer. Een thema wat hem erg boeit is dat mensen die willen leren beter presteren dan mensen die alleen willen presteren. Een belangrijke sleutel blijkt te liggen in hoe we tegen fouten aankijken. Zien we die als falen of als een leermoment? Hij geeft trainingen op het gebied van motivatie en doceert psychologie.

  Neem een kijk op zijn website: www.fidare.nl, hier kun je ook artikelen over zijn boek vinden: Arjan van Dam, De kunst van het falen, Ambo