Ik weet dat fouten maken menselijk is, en dat iedereen moet leren. Maar toch ben ik bang om in mijn werk fouten te maken. En als ik toch een fout maak, kan ik er lang over blijven piekeren. Het helpt dan eigenlijk nauwelijks om tegen mezelf te zeggen dat iedereen zich nu eenmaal vergist. Hoe stop ik die veroordelende piekergedachten, hoe word ik minder bang om fouten te maken?
Een fout maken op je werk is lastiger dan bijvoorbeeld bij het uitoefenen van je hobby. Op je werk kunnen fouten vervelende, soms zelfs verstrekkende, gevolgen hebben. Zeker als je om heen ziet dat fouten worden afgestraft (door afkeuring, minder doorgroeikansen of zelfs ontslag). Dan is het moeilijk om een fout als leermoment te zien; piekeren over de mogelijke gevolgen is dan meer dan logisch.
Straft je werkgever fouten niet gelijk af, laat hij zien dat fouten leermomenten zijn, dan ligt de oorzaak van je gepieker bij jou. En wel bij je dieper liggende overtuigingen. Een belangrijke onderliggende overtuiging kan zijn dat je denkt dat je jezelf op zo’n moment niet meer kunt verbeteren; ‘Ik heb het fout gedaan, dus ik kan dit niet goed en ik ga hier niet beter in worden.’
De Amerikaanse psychologe Carol Dweck noemt dit een ‘fixed mindset’; de overtuiging dat je capaciteiten min of meer vast liggen. Kijk bij een fout altijd of je deze onderliggende overtuiging hebt. En zo ja, is dat echt waar? Of moet je er gewoon meer tijd in stoppen, of het anders aanpakken? In de meeste gevallen kun je ergens beter in worden en zullen de fouten daardoor minder worden.
Mogelijk heb je ook onrealistische ideeën over wat er van je verwacht wordt en/of wat je van jezelf verwacht. Bijvoorbeeld de overtuiging dat iedereen nog moet leren maar dat jij alles gelijk goed moet doen. Of misschien heb je het idee dat fouten niet getolereerd worden terwijl je werkgever hier genuanceerder tegen aankijkt. Dit kun je nagaan door het met je collega’s te bespreken en/of direct met je leidinggevende.
Of je gepieker nu ontstaat door onrealistische verwachtingen van je werkgever of van jezelf, het is zaak om die gedachten bij te stellen. Om ze om te buigen naar helpende gedachten. Te lang piekeren is in geen enkel geval goed voor je. Het boek ‘Ik kan denken/voelen wat ik wil’ van psycholoog René Diekstra biedt goede handvatten om hiermee praktisch aan de slag te gaan.
