Zijn mijn grappen grensoverschrijdend?
De vraag
Ik werk al jaren in een hecht team waar we vaak grappen ‘op het randje’ maken. Zo van: ‘Als jij naast die mannen gaat zitten, kunnen ze hun werk niet meer doen.’ En dan met een knipoog. Zelf vind ik dat dit de sfeer luchtig houdt, maar sommige jongere collega’s kunnen er minder om lachen. De bedrijfscultuur verandert, en ik ben bang dat iets wat ik als onschuldig beschouw, straks als grensoverschrijdend wordt gezien. Moet ik gewoon mezelf blijven, ook al loop ik dan risico?
Het advies
Willemieke Duijster gedragstherapeut en vertrouwenspersoon: ‘Het feit dat je deze vraag stelt, laat zien dat je je bewust afvraagt hoe jouw gedrag over kan komen op anderen. Dat is een belangrijke factor in het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Je bent met elkaar in een team verantwoordelijk voor een veilige werksfeer.
Je mag jezelf blijven, maar dat betekent niet dat je alles altijd hetzelfde kan blijven doen. ‘Jezelf zijn’ heeft te maken met je waarden en normen. Als jouw waarde bijvoorbeeld is dat je een ‘veilige’ collega voor anderen wilt zijn, betekent dat dus dat je je grappen afstemt op de omgeving.
‘‘Jezelf zijn’ heeft te maken met je waarden en normen’
Als het team verandert, betekent dit opnieuw checken of de grappen nog als humor worden ervaren. Blijkt dat niet zo te zijn, dan moet je jouw gedrag opnieuw afstemmen om dicht bij je waarde te blijven – en dus dicht bij jezelf.
Je houdt de sfeer graag luchtig met grappen. Dat is een prima eigenschap, maar je kunt proberen om de toon te veranderen en geen grappen te maken die suggestief zijn of een scherp randje hebben. Door je bewust te blijven van hoe jouw gedrag overkomt op anderen en hierop aanpassingen te maken, voorkom je dat je gedrag als grensoverschrijdend wordt ervaren.’
Lees ook: Waarom we niet ingrijpen bij grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer
Aukje Nauta, bijzonder hoogleraar organisatiepsychologie, gespecialiseerd in psychologische veiligheid en schaamte, en auteur van Nooit meer doen alsof: ‘Het lijkt erop dat je je eigen visie tot norm verheft: jij vindt dat dit soort grappen moeten kunnen, omdat ze in jouw ogen de sfeer luchtig houden. Maar je werkt in een team: wat vinden de anderen?
Een nadeel van een hecht team is dat het hierin onveilig kan voelen om een afwijkend geluid te laten horen. Mensen die bijvoorbeeld het mikpunt van seksistische grappen zijn, kunnen daardoor beschadigd raken als niemand er iets van zegt. Je zou een teamoverleg kunnen houden, waarin jullie bespreken hoe jullie met elkaar willen omgaan, en wat jullie wel en niet vinden kunnen.
‘Je werkt in een team: wat vinden de anderen?’
Op koerskaart.com vind je het instrument ‘Moet toch kunnen’ om deze normen bespreekbaar te maken. Het kan best zo zijn dat de collega die altijd meegrinnikt tijdens zo’n gesprek aangeeft jouw grappen toch niet zo leuk te vinden.
Je stopt jezelf bovendien in een hokje door het te hebben over hoe je bént, alsof je je niet anders kan gedragen dan je gewend bent. Als mens stemmen we ons gedrag af op de omgeving. Zo gedragen we ons anders in ons gezin dan op ons werk. Je mag best grappen maken, maar toets dan bij de ander of die ze ook leuk vindt. Dit leidt tot veel meer werkplezier, ook voor jou.’
Ook interessant: Grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer: waarom bazen zich misdragen
