Het lijkt wel een hype: narcisme is de laatste tijd overal. Op social media en ook in de reacties die binnenkomen bij Psychologie Magazine gaat het heel vaak over een narcistische (ex-)partner, familielid of baas. Die mensen zijn vast niet allemaal echt narcistisch. De narcistische persoonlijkheidsstoornis komt maar bij een klein percentage van de bevolking voor, namelijk 0,1 tot 6 procent. Deze schatting is zo ruim doordat veel mensen met deze stoornis niet in behandeling gaan en dus moeilijker te traceren zijn. Wel is zeker dat veel mensen dénken te maken te hebben met narcisten. Drie vragen aan GZ-psycholoog, ­gedragstherapeut en ervaringsdeskundige Martin Appelo.

Waarom hebben mensen met narcisme weinig oog voor de behoeften van anderen?

Martin Appelo: ‘De kern van narcisme is een gebrek aan wederkerigheid. Dat wil zeggen: in het contact met de ander gaat het voor een narcist vooral over hem- of haarzelf. Dat gaat samen met ‘opblazen’: kijk mij eens geweldig zijn. Heel dominant. Daardoor krijgen anderen het gevoel dat er geen rekening met ze wordt gehouden. Het gaat immers altijd over de narcist.’

Narcisme test: hoe narcistisch ben je?
TEST
Doe de test »

Narcisme test: hoe narcistisch ben je?

Hebben narcisten ook een zachte kant?

‘Jazeker, je kunt niet narcistisch zijn zónder zo’n kant te hebben. Narcisme is namelijk een verdedigings­mechanisme dat moet voorkomen dat ze die zachtaardige gevoelens hebben. Deze mensen zijn bang om gekwetst te worden als ze hun gevoelens uiten. Als ze al langere tijd in die afweer zitten, gaat het contact met de zachte kant wel verloren. Daardoor kunnen ze vaak geen contact meer maken met wat ze echt voelen.’

Kun je tegen iemand zeggen: ‘Ik denk dat jij een narcist bent’?

‘Dat zou weleens tot ruzie kunnen leiden. Maar je kunt – in een rustig gesprek – wel vragen: vind jij jezelf een narcist? Op een bepaalde manier zijn narcisten er vaak ook wel een beetje trots op. Want het levert ze, zegt de literatuur, de drie S’en op: seks, status en salaris. Het is dus belonend om narcist te zijn en ze schamen zich daar niet voor.’

Gun jezelf meer verdieping

GZ-psycholoog, ­gedragstherapeut en ervaringsdeskundige Martin Appelo is ­expert in de online training ‘Bescherm jezelf tegen narcisme’. In inspirerende video’s leert hij je wat narcisme is en hoe je het beste kunt omgaan met een narcistische partner, vriend, collega of ­familielid.