Waarom de natuur ons kwetsbaar én groots laat voelen

De confrontatie met iets ‘groots’ heeft als effect dat we even wat minder op onszelf gericht zijn, ontdekte de Berkeley-psychologe Michelle Shiota.

Dat onze dagelijkse beslommeringen op de achtergrond raken en als vanzelf lukt wat al die mindfulnesscursussen je proberen te leren: stilstaan bij wat zich voordoet. Psychologen weten al jaren dat dit soort gevoelens van ontzag of intense verwondering allerlei positieve effecten hebben op mensen.

Psycholoog Kirk Schneider voegt iets interessants toe over het beleven van ontzagwekkende ervaringen: ‘In ontzag worden niet alleen onze kwetsbaarheid en nietigheid binnen de grootsheid van het bestaan benadrukt, maar ook onze deelname aan die grootsheid,’ zegt hij.

‘Dat kan ons een avontuurlijke houding tegenover het leven bezorgen. Net zoals het avontuurlijke gevoel dat je kunt ervaren in het bos – de opwinding en angst dat je niet precies weet waar je bent of wat je zult tegenkomen, maar diep onder de indruk bent van wat je gaandeweg ontdekt.’

Natuurlijke omgeving beïnvloed je innerlijk

Onze omgeving heeft bovendien invloed op hoe we ons voelen en waar we aan denken. Aan die intuïtie is een vakgebied gekoppeld: terwijl de omgevingspsychologie nagaat hoe de gebouwde omgeving op ons inwerkt, bestudeert de ecopsychologie de manier waarop de natuurlijke omgeving de mens beïnvloedt.

Ecopsychologie: de term klinkt onwennig, en de discipline staat nog in de kinderschoenen. Maar dat binnen- en buitenwereld in elkaar overlopen, kan iedereen wel bij zichzelf nagaan. Denk maar aan het hoge, koele schip van een kathedraal: daar, in het gefilterde licht van glas-in-loodramen, is het makkelijker om je rustig of zelfs plechtig te voelen en om jezelf zonder ironie de grotere vragen te stellen.

Terwijl het juist heel moeilijk is om het leven sereen te bezien in het tl-licht en de muzak van een fastfoodrestaurant. Niet voor niets besteden we zoveel aandacht aan het inrichten van knusse huiskamers of statige overheidsgebouwen; niet voor niets gaan we naar zee of naar de bergen om ‘uit te waaien’ of na te denken.

Waar we zijn, bepaalt voor een deel hoe we zijn. In een berglandschap merk je extra goed dat buiten- en binnenwereld sterk met elkaar in verbinding staan. Ze vloeien bijna samen. Een Alpenlandschap staat zo ver af van de dagelijkse omgeving, dat je ook als vanzelf afstand neemt van je dagelijks leven. Je voert er gesprekken die ver reiken. Het is een natuurlijke plek om weer in contact te komen met je eigen natuur.

Beeld: Österreich Werbung / Nina Baumgartner