Onderzoekers ontdekken: zo’n groot deel van je leven leef je op de automatische piloot
Je hoopt misschien dat je een rationeel wezen bent en je het gros van de tijd bewuste keuzes maakt, maar de wetenschap denkt daar anders over. Uit nieuw onderzoek blijkt dat je het grootste deel van de dag beslissingen neemt op de automatische piloot. En dat is zowel goed als slecht nieuws.
Mensen zijn gewoontedieren. Of je nu naar werk gaat, je ontbijt klaarmaakt of na werk je sportkleren wel of niet aantrekt, de meeste dingen die we doen, doen we op de automatische piloot. Dat blijkt uit een onderzoek dat recent is gepubliceerd in Psychology and Health.
In het onderzoek kregen 105 mensen uit het Verenigd Koninkrijk en Australië een week lang elke dag zes berichten. In die berichten werden de deelnemers gevraagd om te beschrijven wat ze op dat moment deden, of ze er bewust voor hadden gekozen om dat te doen, hoe automatisch het gedrag voelde en of het aansloot op een bestaand doel of plan.
Hoe automatisch is ons gedrag?
Uit de resultaten blijkt dat twee derde van ons gedrag voortkomt uit een gewoonte. Dat wil zeggen: we kiezen meestal niet bewust om iets te doen, maar het gebeurt zonder dat we erbij stilstaan. Zoals het besluit om je tanden te poetsen voordat je naar bed gaat.
88 procent van ons gedrag voeren we bovendien uit op de automatische piloot; als je je tanden poetst, ben je je amper bewust van het feit dat de tandenborstel over je tanden glijdt. Je doet het zonder na te denken. En die cijfers zijn volgens de onderzoekers opvallend, want uit eerder onderzoek bleek dat slechts 35 tot 43 procent van ons gedrag voortkomt uit gewoonte.
Ook blijkt dat 76 procent van ons gedrag strookt met een doel of plan. Je poetst je tanden, omdat je gaatjes wilt voorkomen. Een zesde van het gedrag ontstaat automatisch én voeren we automatisch uit, maar komt niet overeen met een doel dat we nastreven. Je grijpt naar je telefoon als je pauze neemt en scrolt door Instagram, terwijl je liever wat minder tijd op een scherm zou doorbrengen.
Lees ook: Zo doorbreek je routinegedrag
Maak gebruik van je gewoontes
Volgens de onderzoekers is gedrag dat we eerder vertoonden een van de meest betrouwbare voorspellers van gedrag dat we gaan vertonen. Oftewel: wat we doen, doen we vaker. En zo zetten we, vaak onbewust, de automatische piloot aan het roer.
Enerzijds lijkt dat slecht nieuws. Je doet meer op de automatische piloot dat je denkt en dat maakt het lastig om nieuw (gezonder) gedrag aan te leren. Je brein houdt graag vast aan die ingesleten gewoonte.
Anderzijds kijken de onderzoekers ook positief naar de resultaten. Juist omdat we zulke gewoontedieren zijn, kunnen we onszelf – mits we ons best doen – nieuwe gewoontes aanleren die overeenkomen met wat we belangrijk vinden (fitter worden, meer sparen, gezonder eten). Het advies luidt dan ook: probeer gewoontes die je niet verder helpen te doorbreken en nieuwe gewoontes en routines aan te leren.
Hoe zit dat bij jou? Doe de test: ben je een avonturier of een gewoontedier?
‘Zodra iets een routine wordt, hoef je je er niet meer toe te zetten en gaat het vanzelf’
Ook psycholoog Denise de Ridder benadrukte in een eerder artikel in Psychologie Magazine het belang van routinegedrag. De Ridder deed onderzoek naar mensen met veel zelfcontrole. Daaruit bleek dat mensen met veel zelfbeheersing beschikken over gewoontes en routines waarmee ze de moeilijke momenten weten te vermijden.
‘Mensen met veel vaste routines zijn intelligenter, wilskrachtiger en hebben meer zelfbeheersing,’ volgens De Ridder. Gewoontes zijn volgens de psycholoog niet saai, maar slim. ‘Zodra iets een routine wordt, hoef je je er niet meer toe te zetten en gaat het vanzelf.’
