Zit je in een creatieve dip? Met deze 5 stappen wakker je de energie weer aan
Tokkelen op een gitaar, schilderijtjes maken of korte verhalen schrijven: iets creatiefs doen is leuk én gezond. Ontdek in vijf stappen hoe je je creatieve energie kunt laten stromen.
Regelmatig iets creatiefs doen geeft je geluksgevoel een boost, zo blijkt uit recent Brits onderzoek. Het heeft zelfs een grotere impact op je levenstevredenheid dan het hebben van werk.
Hoe creativiteit effect heeft op ons welzijn
- Een creatieve hobby brengt je in een staat van flow: een toestand van opperste concentratie, waarbij je de tijd en de wereld om je heen vergeet. En mensen die vaak in flow zijn, voelen zich structureel gelukkiger dan mensen die zelden of nooit in deze staat verkeren.
- Een creatieve bezigheid geeft je brein ruimte om een tijd lang vrijelijk te dwalen: even ben je vrij van gericht denken en het verwerken van externe prikkels. Wanneer je onbewuste, herhalende bewegingen maakt – denk aan breien, groenten snijden, hout schuren of een tekening inkleuren – dan krijgen gevoelens en gedachten die op de achtergrond sluimeren alle ruimte. Inzichten en nieuwe ideeën borrelen als vanzelf op. Hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Californië Sonja Lyubomirsky noemt deze momenten van mentale time-out net zo belangrijk voor de hersenen als gezond eten en beweging voor het lichaam.
- Het maakt ons gelukkig als we ergens vooruitgang in boeken: wanneer we regelmatig tijd besteden aan gitaar spelen, beeldhouwen of tennissen, worden we er vanzelf beter in. Het eerdergenoemde Britse onderzoek laat zien dat mensen die veel tijd investeren in hun hobby, ook meer vertrouwen hebben dat ze problemen tijdens hun werk kunnen oplossen.
- Je voelt je er snel beter door: uit onderzoek van de Amerikaans-Nieuw-Zeelandse psycholoog Tamlin Conner blijkt dat wie vandaag iets creatiefs doet, zich morgen al beter voelt. Creatief bezig zijn, zoals schilderen, iets van hout maken of schrijven, maakt dat je de dag erna meer energie hebt en enthousiaster, kalmer en tevredener bent. En ook dat je je dagelijks leven als betekenisvoller ervaart en meer interesse hebt in anderen.
Vergeet dat meesterwerk
Helaas schiet creatief zijn er nogal eens bij in. Niet alleen door tijdgebrek, maar ook door perfectionisme, uitstelgedrag, of een kritische innerlijke stem. Het gaat er echter niet om in één keer meesterwerk te creëren, zegt de Australische creatief coach Amie McNee, maar om er een dagelijkse gewoonte van te maken.
Is je creatieve hobby de laatste tijd wat in het slop geraakt, of wil je beginnen aan een nieuwe? In haar boek ‘We need your art‘ beschrijft McNee hoe je jezelf gedurende een reset van twee weken in vijf eenvoudige stappen kunt stimuleren om je regelmatig creatief uit te leven.
Stap 1: Kies een klein creatief doel
Bedenk een minimale hoeveelheid tijd of een minimale hoeveelheid creatieve productie, bijvoorbeeld tien minuten muziek maken of de achtergrond van je schilderij opzetten, en halveer die minimale hoeveelheid. Nu heb je een ontzettend haalbaar doel gesteld. Zo haalbaar dat het bijna gênant is.
Zodra je je ontzettend haalbare doel hebt behaald, ben je klaar voor vandaag. Stop dan ook, zelfs als je nog even wilt doorgaan. Het gaat er namelijk om dat je jezelf een succesje geeft, waardoor je zelfvertrouwen groeit. Het is niet de bedoeling dat je al je energie in één keer opgebruikt. De minimale creatieve inspanning moet zo klein zijn dat het je nauwelijks moeite kost.
Zo ontdek je dat het helemaal niet eng of vermoeiend is om creatief te zijn, en dat je gemakkelijk in staat bent om je beloften aan jezelf na te komen. Als je erop vertrouwt dat je elke dag je doel kunt halen, dan blijf je doorgaan en ontstaat er op een gegeven moment haast als vanzelf iets moois.
Stap 2: Kies één tot drie beperkingen
Om te voorkomen dat je verlamd raakt door alle opties die je hebt – de angst voor de lege pagina of het blanco schildersdoek – is het belangrijk om jezelf te beperken in je opties. Zo verklein je ook de hoeveelheid angst die je ervaart.
Kies bij het schilderen bijvoorbeeld voor slechts drie kleuren, beslis dat je alleen een hoofd mag boetseren als beeldhouwen je hobby is of bepaal dat jouw video maar twee minuten mag duren als je aan editen doet. Wat deze beperkingen doen, is dat ze je perfectionisme intomen. Hierdoor ben je minder gefocust op de kwaliteit van je werk, maar gewoon bezig.
Stap 3: Kies een tijdstip
Als je jezelf een ontzettend haalbaar doel stelt, dan past dat prima binnen een kort tijdsbestek. Je hebt dus niet veel vrije tijd nodig om creatief te zijn. Regelmaat helpt: reserveer elke dag hetzelfde tijdsblok. Zo raak je eraan gewend en hoef je er niet meer over na te denken; je gaat op het door jou gekozen tijdstip gewoon aan de slag. Bescherm die tijd. Zet het tijdsblok in je agenda en houd je eraan.
Voor sommige mensen is het handiger om een richttijd te kiezen, zoals: als de kinderen op bed liggen, of: zodra ik mijn koffie en ontbijt op heb. Plak bijvoorbeeld een briefje op je spiegel waarop deze afspraak met jezelf staat.
Stap 4: Richt je werkruimte in
Een veelvoorkomend struikelblok is te lang bezig zijn met het in orde maken van je creatieve plek. Geef jezelf maximaal vijf minuten om je ruimte zo prettig mogelijk in te richten, zodat je daarna gelijk aan de slag kunt. Stel desnoods een timer in. Zet je telefoon op vliegtuigstand, zet een lekker muziekje op en leg alles wat je nodig hebt binnen handbereik. Zodra de timer gaat begin je met creëren.
Stap 5: Doe dit twee weken lang elke dag
Je haalt je doel elke dag en houdt dat twee weken vol. Deze stap lijkt makkelijk, maar is de moeilijkste om te volbrengen. Alles begint met het stellen van een ontzettend haalbaar doel, dat je ook op dagen dat je moe of druk bent of niet lekker in je vel zit, kunt bereiken.
Lukt dat toch niet, ga dan terug naar stap 1 en halveer de vastgestelde hoeveelheid. Kies een doel dat zelfs de minst geïnspireerde versie van jezelf twee weken vol kan houden.
Lees ook: Creatief zijn: je kunt het leren
Maak er gerust een potje van
Wat als je last krijg van je innerlijke criticus: de stem die zegt dat je flutkunst maakt en beter kunt stoppen? Besef dat die stem erbij hoort. Je zult ongetwijfeld weerstand voelen als je gaat creëren, want het kan hartstikke spannend zijn om kunst te maken of gewoon iets creatiefs te doen. Maar om te profiteren van alle psychologische voordelen gaat het niet om het eindresultaat.
Sta jezelf dus toe om in de komende twee weken rotzooi te maken. Als je gewoon maar dingen creëert, zonder je zorgen te maken over of het wel goed genoeg is, dan gebeurt er iets magisch: je bent creatief bezig. Ook als je vreselijke deuntjes speelt, het ene na het andere cliché opschrijft of gênante sculpturen maakt, dan ben je aan het spelen, aan het gedijen en – hopelijk – ook aan het genieten. En dat is waar het om gaat.
Ideeën om op een laagdrempelige manier creatief te zijn
1. Schilder met één vorm
Volgens Flow Magazine is color meditation een superlaagdrempelige vorm van schilderen: kies een vorm, herhaal deze, wissel van kleur en vul zo je pagina. Het kan niet mislukken. Kies een kleurenpalet en één vorm – cirkels, boogjes of driehoeken. Met color meditation kun je altijd beginnen, ook, of júíst, als je niet goed weet wat je moet maken.
2. Knip, scheur en plak
Zoek plaatjes, afbeeldingen en stickers in bijvoorbeeld tijdschriften. Of verzamel papiertjes om je heen: denk aan visitekaartjes in cafés of aan verpakkingen van pakketjes of van etenswaren. Knip, scheur en plak deze vervolgens op een vel papier of in een journal en maak er een collage van. Je kunt een thema kiezen, zoals een seizoen of een kleur. Maar je kunt ook gewoon in het wilde weg gaan knippen en plakken.
In deze video van Flow Magazine zie je hoe je een collage kunt maken over een specifieke maand:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
3. Zoek online naar schrijfopdrachten
Wil je creatief aan de slag met schrijven? Maar weet je even niet waarover je moet schrijven? Zoek online naar ‘writing prompts‘. Als je te lang bezig bent met het zoeken naar een leuke opdracht: kies er dan een uit met je ogen dicht.
Bronnen: H. Keyes e.a., Creating arts and crafting positively predicts subjective wellbeing, Frontiers in Public Health, 2024 / T. S. Conner e.a., Everyday creative activity as a path to flourishing, Journal of Positive Psychology, 2016
