Anaïs van Ertvelde: ‘Iedere hetero is een beetje gay’
Anaïs van Ertvelde is een Vlaamse schrijver, historicus, podcastmaker en columnist, en vertelt in elk nummer over haar leven.
‘Iedere hetero is een beetje gay,’ vertelde ik mijn vriendinnetje. Want, tja, ik was zeker hetero en ik viel een béétje op meisjes. Dus ik kon het wel weten. Het moet precies twintig jaar geleden zijn, want we stonden in de rij voor kaartjes voor de film Brokeback Mountain.
De laatste tijd bots ik op het ene na het andere opiniestuk over de verjaardag en erfenis van deze tragische neo-western, waarin cowboys Jack en Ennis voor elkaar vallen in het Wyoming van de jaren zestig. En al die stukken doen me denken aan hoe mijn vriendinnetje, een emmer popcorn in de hand, haar betoverende, volle lippen tuitte. Ze was niet geheel overtuigd door mijn beweringen. ‘Echt hoor, daar bestaat onderzoek naar,’ voerde ik aan, want ook toen al was ik iemand die studies nodig had om persoonlijke gevoelens geldig te verklaren.
Homoseksualiteit was in het Vlaanderen van die dagen namelijk nog behoorlijk taboe. Helemaal niemand op mijn progressieve stadsschool was uit de kast en in het stoere muziek- en filmweekblad dat mijn vrienden en ik lazen, werden we sinds het succes van Brokeback Mountain om de oren geslagen met belegen moppen over wat zweterige cowboys in hun tentjes met elkaar uitspookten.
‘Vrouwen worden in de media zo geseksualiseerd dat iedereen leert om het vrouwenlichaam te begeren’
Biseksualiteit was nog een geval apart. De vroege jaren 2000 waren de tijd van de Bi Girl Chic: van de vals-lesbische tongende tieners van t.A.T.u en van Katy Perry’s monsterhit ‘I kissed a girl’ (en vooral de zin: ‘I hope my boyfriend don’t mind it’).
Aantrekkingskracht tussen vrouwen werd zelden serieus genomen. Het werd ten tonele gevoerd als een performance. Iets om wodka met fruitsmaakjes mee te verkopen, iets om mannen mee op te hitsen. ‘Vrouwen worden in de media zo geseksualiseerd dat iedereen leert om het vrouwenlichaam te begeren. Zelfs andere vrouwen,’ beweerde ik ooit tegen datzelfde vriendinnetje. Ze keek me sceptisch aan en rolde met haar groene kattenogen.
Lees ook: Waarom onze seksualiteit zich niet in hokjes laat stoppen
Het was de scène waarin Jack dan toch aan Ennis voorstelt – vele jaren na hun eerste verliefde zomer, na geheime ontmoetingen en eindeloos hunkeren, na falende huwelijken met hun vrouwen – om alles achter te laten en er vandoor te gaan. De rest van hun bestaan samen door te brengen, ergens op een kleine ranch ver weg van de samenleving die hen zou uitspuwen. Ennis weigert omdat hij niet gelooft dat mannen als zij ooit in veiligheid zullen kunnen samenleven. ‘If you can’t fix it, Jack, you’ll just have to stand it,’ zei hij met geklemde kaken, en ik brak in een overvolle cinema in tranen uit.
Later hoorde ik van andere queers van mijn leeftijd en ouder dat de film hen ook diep geraakt had. Een kennis vertelde me hoe hij Brokeback Mountain op een holebifilmfestival zag en na de voorstelling aan de urinoirs stond tussen een rij snikkende mannen.
Wat mijn vriendinnetje van de film dacht? Ze zei er niet veel over, maar ik ben na al die jaren niet vergeten dat ook aan haar kleine wipneus een traan bengelde.
Ook interessant: Waarom we bang zijn voor wat afwijkt van de norm: de psychologie van homo- en transfobie
