De vraag

Waarom heb ik opeens nachtmerries?

De laatste jaren word ik altijd tussen 5.30 – 6.00 uur ’s ochtends wakker. Ik moet dan naar de wc en val dan vrij snel weer in slaap, tot de wekker om 7.00 gaat en ik fris opsta.

Sinds een paar weken word ik echter geradbraakt wakker uit een nachtmerrie als de wekker gaat. En ik heb geen idee wat de oorzaak van de nachtmerrie is dan. Er is niets gebeurd waardoor ik ze heb; ze zijn er gewoon opeens. Is er een manier om het tijdstip van wakker worden een uur te verleggen, zodat ik weer lekker fris wakker wordt? Wat is de oorzaak van die nachtmerries?

Het advies

Nachtmerries komen vrij vaak voor. Tussen de 50 en 85 procent van alle volwassenen heeft op z’n minst af en toe een nachtmerrie – mannen even vaak als vrouwen.

Een nachtmerriestoornis: de (mogelijke) oorzaken

Een nachtmerriestoornis komt een stuk minder vaak voor (2 tot 8 procent) en kan goed behandeld worden. Net als jij voelen mensen die nachtmerries hebben zich vaak moe en geradbraakt.

Soms ontstaan nachtmerries na een traumatische ervaring en soms ‘opeens’. Als nachtmerriestoornissen opeens ontstaan ligt de oorzaak vaak in het gebruik van medicatie. Mijn eerste vraag aan jou zou dan ook zijn of je enkele weken geleden misschien met medicijnen begonnen bent of van dosering bent veranderd. In dat geval kan de huisarts of specialist wellicht helpen bij het zoeken naar een alternatief.

Er zijn ook andere uitlokkende factoren van nachtmerries, zoals:

  • drank of drugs
  • psychische aandoeningen
  • spanningsklachten
  • bepaalde andere slaapstoornissen (zoals circadiane ritmestoornissen, insomnie en slaapapneu)

Soms worden mensen bang om te gaan slapen en bouwen zo slaaptekorten op. Ook dit kan weer nachtmerries uitlokken. En hoe moeër je je voelt, hoe vatbaarder je bent voor angstgevoelens.

De aanpak van een nachtmerriestoornis

Nachtmerriestoornissen gaan meestal niet vanzelf weer over, dat is helaas een fabeltje. De oorzaak ervan moet worden aangepakt. Wanneer medicatie de oorzaak is, is dat meestal vrij eenvoudig. In andere gevallen worden nachtmerriestoornissen behandeld met:

  • psychotherapie;
  • cognitieve gedragstherapie;
  • IRT;
  • of EMDR.

Soms worden ook ontspanningstraining en hypnose ingezet, of wordt de onderliggende slaapstoornis behandeld. Dat laatste moet echt gebeuren door iemand die ervaring met de behandeling van nachtmerries, en die ook in staat is om onderliggende factoren op te sporen.

Een slaapstoornis als oorzaak van nachtmerries

Als een onderliggende slaapstoornis een circadiane ritmestoornis blijkt te zijn, dan kan het inderdaad zinvol zijn om het tijdstip van wakker worden een uurtje proberen te verleggen. Dat kan bijvoorbeeld met chronotherapie of lichttherapie. Ook dit moet je doen onder professionele begeleiding. Let daarbij op dat ook je tijdstip van naar bed gaan een uurtje mee moet schuiven.

Medicatie wordt niet vaak gebruikt tegen nachtmerries. Sommige medicatie kan helpen de hoeveelheid REM-slaap af te laten nemen. Andere medicijnen verminderen de kans om wakker te worden door een droom.

Leefstijl onder de loep

Zelf kan je nog proberen om goed op je leefstijl te letten – en de volgende vragen even langs te lopen:

  • Lig je niet te vroeg in bed?
  • Doe je geen dutjes overdag?
  • Leef je regelmatig?
  • Ben je matig met uppers als koffie, thee, alcohol, nicotine etcetera?
  • Beperk je stress en ben je voldoende ontspannen?
  • Ben je echt slaperig als je je bed in stapt?

Nachtmerries die zomaar ontstaan hebben doorgaans geen functie in verwerkingsprocessen. Ze worden simpelweg een vervelende gewoonte van de hersenen en leveren alleen maar angst en vermoeidheid op. Aanpakken dus, dan ben je er hopelijk weer snel van af!

Lees ook in zeven stappen naar een onbezorgder nachtrust

Meer weten over dit thema? Bekijk Slapen
Deel dit artikel:
17 augustus 2015 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Slaap je slecht? 7 tips om beter te slapen
Artikel

Slaap je slecht? 7 tips om beter te slapen

Moeite met in slaap komen – het overkomt iedereen weleens. Nou is één nacht liggen woelen en draaien niet zo erg, dat kan ons ...
Deze self-nudges maken het je makkelijk om gezond(er) te eten
Branded content

Deze self-nudges maken het je makkelijk om gezond(er) te eten

Kun je vaak de zoete verleiding niet weerstaan? Dan zijn ‘self-nudges’ voor jou misschien wel de truc om vaker voor gezond te ...
Als je geen kinderwens hebt
Artikel

Als je geen kinderwens hebt

Dat je als vrouw vroeg of laat moeder wilt worden, lijkt nog steeds de norm. Wie twijfelt, wordt zélf betwijfeld. Hoe maak je ond...
Als je geen kinderwens hebt
Artikel

Als je geen kinderwens hebt

Dat je als vrouw vroeg of laat moeder wilt worden, lijkt nog steeds de norm. Wie twijfelt, wordt zélf betwijfeld. Hoe maak je ond...
9 nachtrustnieuwtjes
Artikel

9 nachtrustnieuwtjes

Slecht slapen is alleen schadelijk voor de liefde als de rusteloze woeler­ een vrouw is. En wie net iets traumatisch heeft meegem...
Waarom je beter een ochtendmens kunt zijn
Kort

Waarom je beter een ochtendmens kunt zijn

Zo’n 28% van de mensen is een avondmens en 23% is een ochtendmens. De overige 49% is geen van beide. Wetenschappers van de unive...
‘Niemand ziet dat ik altijd pijn heb’
Interview

‘Niemand ziet dat ik altijd pijn heb’

Marjon (47) lijdt aan chronische pijnen, extreme vermoeidheid en slaapproblemen. Fibromyalgie, luidt de diagnose, en dat is dubbel...
Slaaptekort maakt ondernemend
Kort

Slaaptekort maakt ondernemend

Dat slaaptekort niet per se sloom en slaperig maakt, maar juist onrustig en hyperactief, was al bekend. Nu blijkt ook dat deze tij...
Prestaties verbeteren door meer slaap?
Blog

Prestaties verbeteren door meer slaap?

Slaap; we slapen met z’n allen steeds korter en slechter en dat heeft dramatische effecten op onze productiviteit. Niet handig a...
Worden we van ashwagandha meer relaxed?
Artikel

Worden we van ashwagandha meer relaxed?

Elke maand houden we een zelfhulphype tegen het licht. Journalist Anne Pek onderzoekt het wetenschappelijk bewijs. Dit keer: ashwa...
412