De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Ik ben overgevoelig voor emoties van anderen
Advies

Ik ben overgevoelig voor emoties van anderen

Beste Jolet Mijn leven wordt erg beïnvloed door de gevoelens van anderen. Daar ben ik voortdurend op gespitst. Het komt regelmati...
5 tips om je brein te prikkelen met water
Branded content

5 tips om je brein te prikkelen met water

In, op of bij het water zijn heeft een heilzaam effect op ons. Het nodigt uit tot actie én ontspanning. En dat is precies waarnaa...
Hoe vertel ik mijn kinderen over mijn pijn rondom de scheiding van hun vader?
Advies

Hoe vertel ik mijn kinderen over mijn pijn rondom de scheiding van hun vader?

Hoe kan ik op een gezonde manier mijn ervaringen over de scheiding, alweer acht jaar geleden, bespreken met mijn kinderen (14, 17 ...
Hoe vertel ik mijn kinderen over mijn pijn rondom de scheiding van hun vader?
Advies

Hoe vertel ik mijn kinderen over mijn pijn rondom de scheiding van hun vader?

Hoe kan ik op een gezonde manier mijn ervaringen over de scheiding, alweer acht jaar geleden, bespreken met mijn kinderen (14, 17 ...
Het verschil tussen empathie en sympathie
Artikel

Het verschil tussen empathie en sympathie

Sommige mensen hebben heel veel empathisch vermogen, anderen juist heel weinig. Zo hebben psychopaten vaak totaal geen besef van d...
Empathie straalt van je af
Kort

Empathie straalt van je af

Mensen kunnen in een mum van tijd zien hoe aardig en meelevend anderen genetisch gezien zijn.
Ik gaap, jij gaapt
Column

Ik gaap, jij gaapt

Het is moeilijk niet te gapen wanneer we een ander zien gapen. Het werkt langs alle kanten. We lezen over iemand die gaapt, we zie...
Ode aan het quiet ego
Artikel

Ode aan het quiet ego

We leven in een maatschappij van luide ego’s: wie mee wil tellen, moet van zich laten horen. Maar juist als we het volume wat la...
Mijn man kan niet zonder zijn moeder
Advies

Mijn man kan niet zonder zijn moeder

Beste Aleid en Berthie, Sinds 3,5 jaar heb ik een hele leuke relatie met een prachtige man. We hebben zeven maanden geleden een zo...
Echt contact doet ons meer dan een videochat
Artikel

Echt contact doet ons meer dan een videochat

Bij toeval ontdekte hij een nieuw mechanisme in ons brein: dat van de spiegelneuronen. Dankzij deze zenuwcellen kunnen we ons verp...
5463