De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Jammer joh! Het verboden genoegen van leedvermaak
Artikel

Jammer joh! Het verboden genoegen van leedvermaak

Lachen om de pech van een ander: eigenlijk is het ongepast. Toch is leedvermaak een positieve emotie, volgens sociaal-psychologen....
Creatiever en relaxter: dit doen bomen voor je brein
Branded content

Creatiever en relaxter: dit doen bomen voor je brein

Wandelen in de natuur werkt niet alleen stressverlagend, bomen zouden ook nog eens ontstekingsremmende stofjes uitscheiden. Over d...
Zo helpen tatoeages ons bij verlies en verandering
Artikel

Zo helpen tatoeages ons bij verlies en verandering

Wat kunnen tattoos betekenen bij grote levensveranderingen? Dat onderzocht informatiewetenschapper Maja Krtalić uit Nieuw-Zeeland...
Zo helpen tatoeages ons bij verlies en verandering
Artikel

Zo helpen tatoeages ons bij verlies en verandering

Wat kunnen tattoos betekenen bij grote levensveranderingen? Dat onderzocht informatiewetenschapper Maja Krtalić uit Nieuw-Zeeland...
Zo krijg je een empathisch kind
Kort

Zo krijg je een empathisch kind

Ontwikkeling Het is een enorme ontwikkelingsmijlpaal voor een kind: wanneer het beseft dat alle mensen een eigen gedachte- en gevo...
Mijn schoonmoeder gedraagt zich als slachtoffer
Advies

Mijn schoonmoeder gedraagt zich als slachtoffer

Beste Jolet, Mijn schoonmoeder is een lieve moeder en oma. Maar ze schiet snel in de slachtofferrol. Haar vader gooide haar als me...
Kan ik mijn schoonmoeder weigeren als oppas?
Advies

Kan ik mijn schoonmoeder weigeren als oppas?

Ik ben zwanger en mijn schoonmoeder wil straks dolgraag een dag per week op de baby gaan passen. Daar heb ik nogal moeite mee.
Wat minder empathie mag best
Artikel

Wat minder empathie mag best

Empathie maakt ons vriendelijk, begripvol en behulpzaam – toch? Nee, zegt psycholoog Paul Bloom: het maakt ons impulsiever en ha...
Het EQ van Guusje ter Horst: ‘Ik heb positieve faalangst’
Artikel

Het EQ van Guusje ter Horst: ‘Ik heb positieve faalangst’

Ze is nog maar net burgemeester van Nijmegen en kreeg er een warm onthaal. De voormalige Amsterdamse PvdA-wethouder Guusje ter Hor...
Stapelverliefd op een chatbot: dit is de invloed van kunstmatige intelligentie op intimiteit
Artikel

Stapelverliefd op een chatbot: dit is de invloed van kunstmatige intelligentie op intimiteit

Stapelverliefd op een chatbot: dankzij AI is de perfecte relatie voor iedereen binnen handbereik. Een uitkomst voor wie eenzaam is...
5463