De vraag

Hoe ga je om met vermoeidheid na borstkanker?

Mijn moeder heeft tien jaar geleden borstkanker gehad. Na een operatie, bestraling en een chemokuur is ze volledig genezen verklaard. Toch blijft ze maar klagen over vermoeidheid. Ze is al bij verschillende artsen geweest maar die kunnen er niets aan doen en vinden dat ze er maar mee moet leren leven. Ze heeft sindsdien niet meer kunnen werken, inmiddels is ze 68 en hoeft dat ook niet meer. Maar die vermoeidheid beïnvloedt nog steeds haar kwaliteit van leven. Heeft u tips?

Het advies

De vermoeidheid van je moeder jaren nadat ze behandeld is vanwege haar borstkanker komt helaas vaak voor: zo’n 20 tot 40% van de ex-patiënten heeft er last van.

Deze vermoeidheid is ook nog eens extra vervelend omdat hij plotseling op kan treden en niet in relatie staat tot eerdere activiteiten. Hierdoor heb je als (ex)patiënt het gevoel dat je je lichaam niet meer kunt vertrouwen. Bovendien is het lastig om met die extreme vermoeidheid – die komt en gaat – je oude manier van leven weer op te pakken.

Vaak wordt gesuggereerd dat de vermoeidheid ’tussen je oren zit’, met andere woorden dat als je meer je best zou doen je er in ieder geval minder last van zou hebben. Omdat lichaam en geest bij zowel gezondheid als ziekte samenwerken, is ook vermoeidheid te beïnvloeden door zowel je lichaam als je geest. Dat maakt vermoeidheid een lastig probleem omdat zoveel factoren een rol kunnen spelen bij het in stand houden van de vermoeidheid.

Al met al lijkt een integrale aanpak met aandacht voor zowel lichamelijke, emotionele, mentale als zingeving aspecten de beste aanpak. Idealiter zou je een specialist willen die naar al deze factoren kijkt en waarmee je samen een plan van aanpak kan opstellen.

Per patiënt zal de invloed van bijvoorbeeld bewegen, voeding, slaap, traumaverwerking, angst en onzekerheid immers verschillen. Dat wil niet zeggen dat wanneer je last hebt van vermoeidheid na kanker, je onvoldoende je best hebt gedaan. Of je nu kiest voor de reguliere of de meer complementaire aanpak: er zijn nauwelijks wetenschappelijk bewezen effectieve behandelingen voor de vermoeidheid na kanker.

In een groot overzichtsartikel uit het najaar van 2014 bleek alleen een programma waarin patiënten werden begeleid in het managen van energie en activiteiten, wetenschappelijk aantoonbaar effectief te zijn. Daarnaast waren er aanwijzingen dat acupunctuur, Qigong en het gebruik van Amerikaanse Ginseng mogelijk een gunstige werking hebben op vermoeidheid na een borstkanker behandeling.

Andere behandelingsopties, zoals meditatie, mindfulness, yoga, en hypnose bleken wel de stemming en het algemeen welbevinden te vergroten maar niet zozeer de vermoeidheid te verminderen.

Het Nederlandse revalidatieprogramma Herstel & Balans combineert lichaamsbeweging, informatie en lotgenotencontact. Het blijkt de kwaliteit van leven te verbeteren en ook enig effect te hebben op vermoeidheid.

Het Nijmeegs Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid (NKCV) heeft een behandeling ontwikkeld en onderzocht speciaal voor mensen die last hebben van vermoeidheid lang na de behandeling. Deze specifieke cognitieve gedragstherapie (CGT) is voor alsnog alleen in Nijmegen te volgen. Daarentegen is het door het Helen Dowling instituut ontwikkelde internetcursus ‘Minder moe bij kanker’ voor iedereen toegankelijk met hoopgevende resultaten ook op de langere termijn.

Het lijkt mij het beste dat je moeder samen met haar huisarts een plan van aanpak opstelt waarin ruimte is voor de diverse bovengenoemde behandelingsmogelijkheden. Ook al is je moeder 68 jaar en al jaren vermoeid, er is zeker hoop dat de last hiervan kan verminderen!

Bron: Clinical Practice Guidelines on the Use of Integrative Therapies as Supportive Care in Patients Treated for Breast Cancer

Meer lezen:
Wie kan helpen bij vermoeidheid
Internetcursus Minder moe bij kanker

Meer weten over dit thema? Bekijk Lichaam
Minder moe, meer energie
Training

Minder moe, meer energie

  • Inspirerende sessies voor meer inzicht in je vermoeidheid
  • Tools om je energie weer op te bouwen
  • Met gezondheidszorgpsycholoog Annemarieke Fleming
Bekijk de training
Nu maar
55,-
Deel dit artikel:
29 januari 2015 | Laatst gewijzigd op 15 september 2022

Lees ook deze artikelen

Moeder, minnares en kankerpatiënte
Recensie

Moeder, minnares en kankerpatiënte

Psychologie Magazine neemt de experts van het menselijk gedrag mee naar de bioscoop. Deze maand is dat Anette Pet, psychotherapeut...
Dit is waarom stilte goed is voor je brein
Branded content

Dit is waarom stilte goed is voor je brein

Sluit je ogen, spits je oren. Wat hoor je? Dikke kans dat het om je heen verre van stil is. En laat stilte nou net goed zijn voor ...
Vrijen helpt tegen virussen en 4 andere dingen die je niet wist over seks
Artikel

Vrijen helpt tegen virussen en 4 andere dingen die je niet wist over seks

Natuurlijk is seks het goed voor de band met je partner, maar óók je zelfliefde leeft ervan op. 5 dingen die je moet weten over ...
Vrijen helpt tegen virussen en 4 andere dingen die je niet wist over seks
Artikel

Vrijen helpt tegen virussen en 4 andere dingen die je niet wist over seks

Natuurlijk is seks het goed voor de band met je partner, maar óók je zelfliefde leeft ervan op. 5 dingen die je moet weten over ...
Kan ik sporten met een trage schildklier?
Advies

Kan ik sporten met een trage schildklier?

Beste Willem, Mijn schildklier werkt niet naar behoren, maar is slecht echt goed in te stellen. Ik heb ook erg overgewicht. Ik heb...
Ik wil het liefst de hele avond op de bank hangen
Advies

Ik wil het liefst de hele avond op de bank hangen

Ik heb het heel druk op mijn werk, en ben daardoor in mijn vrije tijd zo moe dat ik vooral op de bank wil hangen en televisie kijk...
Moe? Kom van de bank af!
Artikel

Moe? Kom van de bank af!

Na een lange werkdag ben je al snel geneigd op de bank te ploffen met de afstandsbediening en een glas wijn. Terwijl je juist zo o...
Irma Verdonck-de Leeuw: ‘Kanker laat je nooit meer los’
Interview

Irma Verdonck-de Leeuw: ‘Kanker laat je nooit meer los’

Zo ziek geweest en dan hoogleraar worden? Het leek Irma Verdonck-de Leeuw in eerste instantie geen goed idee. Maar ze kon het toch...
Eerst maar eens genoeg slapen
Verhaal

Eerst maar eens genoeg slapen

Waarom was ze toch zo moe? Redacteur Anne Pek onderwierp haar nachtrust aan een onderzoek en ontdekte dat ze veel minder sliep dan...
Psychiater Dirk de Wachter: ‘Ik wil nog dichterbij hebben wat me lief is’
Artikel

Psychiater Dirk de Wachter: ‘Ik wil nog dichterbij hebben wat me lief is’

Psychiater Dirk De Wachter was altijd erg op zichzelf, maar met de dood voor ogen, nu hij kanker heeft, is dat veranderd. ‘Jean-...
889