Doorgeschoten coping?

Beste Mirjam,

Nee, een mens wordt niet geboren met een dwangmatig karakter, zoals je het formuleert. Dwangmatigheid, een sterke neiging tot controle, is een natuurlijke reactie op angst. Deze angst, en dat is voor iedereen verschillend, is gebaseerd op een eigen ervaring.

Veel mensen, die burn-out zijn geraakt hebben wel, hoe verschillend hun levens ook zijn, een gemeenschappelijke noemer: hoe je het wendt of keert, mensen met een burn-out hebben in hun leven meer gegeven dan ze hebben gekregen. Kortom: ze zorgen meer voor de ander dan voor zichzelf en zijn hier uiteindelijk op afgeknapt. Doordat ze de ander eerst als uitgangspunt nemen en dan (reactief) pas zichzelf, lopen ze het gevaar dat die ander in feite hun leven kan maken of breken. Die anderen kunnen in hun leven natuurlijk steeds verschillende belangrijke personen zijn.

Omdat ze zich ook in negatieve zin te veel door de ander laten leiden/bepalen, ontstaat er een angst, die ik altijd omschrijf als Zelf-vervreemdingsangst: Je verliest langzamerhand het contact met je eigen verlangens en drijfveren in welke situatie dan ook. Het feit dat je je meer ‘gedwongen’ voelt in een situatie waar je niet in wilt zitten, maar ook niet uit kunt, maakt natuurlijk angstig. Als een bijna logisch gevolg ga je je dan concentreren en fixeren op ‘zaken’ die je wel in de hand hebt. Deze controle-neiging kan na verloop van tijd een doel op zich gaan worden: al zou je je oeverloos fixeren op een ‘koffiekopje’, om dit koffiekopje in jouw ‘macht’ te krijgen (met als onderliggende natuurlijke behoefte een behoefte aan zelfbeschikking!) dan is vaak het trieste gevolg dat aan het eind van de dag het koffiekopje jou in de macht heeft, omdat je nergens anders meer aan toe lijkt te komen.

De neiging tot controle heeft als ondergrond een natuurlijke behoefte aan zelfbeschikking. Dat is het gezonde element in een misschien ongelukkige uitingsvorm.

Succes,
Annette Man-Mul