Wat de skincare-trend doet met het zelfbeeld van kinderen
Een gezichtsmasker voor kleuters in de vorm van een panda en serums en oliën van zo’n dertig euro – skincare is razend populair onder kinderen. Is het een onschuldige trend of een zorgelijke ontwikkeling? Het laatste, zegt lichaamsbeeld-expert Liesbeth Woertman.
De cosmetische industrie is voortdurend op zoek naar nieuwe doelgroepen, zegt Liesbeth Woertman, emeritus-hoogleraar psychologie. Ze promoveerde op het onderwerp lichaamsbeeld en schreef meerdere boeken, waaronder ‘Psychologie van het uiterlijk‘. ‘Volwassen vrouwen gebruiken al veel cosmetica, en mannen en jongens kunnen ze niet goed bereiken. Dus hebben ze tienermeisjes en nu zelfs kleuters te pakken genomen.’
Alles begint met spel
‘Skincare lijkt iets onschuldigs’, zegt Woertman. Ze snapt heel goed dat kinderen het leuk vinden om zichzelf te verzorgen met crèmetjes. ‘Toen de cosmetische industrie nog niet bestond op deze manier, liepen kinderen ook op de hakken van hun moeder en gebruikten ze speelgoedmake-up om zichzelf op te maken.’
‘Alles begint met spel.’ Maar Woertman ziet dat het in veel gevallen niet meer alleen een lolletje is. Kinderen hebben het gevoel dat ze skincare écht nodig hebben. Dat terwijl een gezonde kinderhuid niet meer nodig heeft dan een vettige crème en zonnebrand, zegt Kirsten Vogelaar-Burghout, gespecialiseerd in kinderdermatologie, in een podcastaflevering van Het Jeugdjournaal.
De Nederlandse Vereniging voor Dermatologie waarschuwt dat de huidtips van influencers juist averechts kunnen werken. Woertman, gefrustreerd: ‘Je ziet dat het die cosmetische industrie helemaal niets uitmaakt, ze willen alleen maar geld verdienen.’
Een onbereikbaar ideaalbeeld
Woertman vindt het ook om psychologische redenen een zorgelijke ontwikkeling. ‘Kinderen leren al op hele jonge leeftijd dat ze, hoe prachtig ze ook gebakken zijn, per definitie niet tevreden hoeven te zijn. Want dat idee geeft de cosmetica-industrie ze: je kunt pas tevreden zijn met je uiterlijk, als je al die spullen gebruikt.’
De wensen en verlangens zijn tegenwoordig extreem onbereikbaar, zegt ze. ‘Ik had vroeger alleen maar concurrentie van het mooiste meisje van de klas en de mooiste tante uit de familie. Er was nog geen cosmetische industrie, ik moest het gewoon met mijn uiterlijk doen.’ Voor de huidige generatie kinderen is het volgens Woertman veel ingewikkelder. ‘Ze komen heel moeilijk tot een soort acceptatie, omdat ze aan alle kanten beïnvloed worden door beelden en reclames.’
Dat zie je ook terug in de cijfers. Uit onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut blijkt dat veertig procent van de jongeren vindt dat sociale media een slechte invloed hebben op hun zelfbeeld. Dit geldt vooral voor meisjes.
Onzekere kinderen
Woertman benadrukt dat niet iedereen gevoelig is voor de trend. Volgens haar gaat het vaak om de kinderen die ook veel geld uitgeven aan dure merkkleding en make-up. ‘We vergeten het vaak te benoemen, maar het zijn de kinderen die al een beetje onzeker en zoekende zijn.’
Kinderen die goed in hun vel zitten, een prettige band hebben met hun ouders, goed presteren op school en een hechte vriendengroep hebben, lijken volgens Woertman juist minder vatbaar voor de aantrekkingskracht van de skincare-trend.
Ouders moeten vaker ‘nee’ zeggen
Wat kun je als ouder doen als je kind veel met skincare bezig is? Volgens Woertman is het antwoord simpel: ‘nee’ zeggen. Ze merkt dat veel ouders dat tegenwoordig lastig vinden. Dat ziet ze ook terug bij andere opvoedkwesties, zoals het beperken van schermtijd, op tijd naar bed gaan of simpelweg je groenten opeten. Wat haar betreft hoort het gebruik van skincare in hetzelfde rijtje thuis.
Woertman vraagt zich af hoe kinderen überhaupt aan de producten komen. Ze wil ouders in ieder geval meegeven om het niet te gaan financieren. ‘En als je kinderen al werken en geld verdienen, laat ze dat dan niet hieraan uitgeven’, voegt ze eraan toe.
Laat elkaar je echte gezicht zien
Daarnaast vindt ze het belangrijk dat ouders hun kind laten zien hoe ze er écht uitzien, ook ’s ochtends wanneer ze net uit bed komen. ‘In een hechte relatie, zoals die tussen ouder en kind, hoop ik dat je je echte gezicht aan elkaar kunt tonen. Een kind moet kunnen zien dat je soms chagrijnig bent, hebt gehuild of slecht hebt geslapen.’ Wanneer ouders dit voorbeeld geven, zullen kinderen volgens Woertman ook eerder hun echte gezicht durven laten zien en daar tevreden mee zijn.
Ook interessant: Waarom sleutelen we aan ons lijf? Niet alleen om mooier te worden, zegt deze wetenschapper
