Mijn zoon is hoogsensitief: wat kan ik als ouder doen?

De vraag
Onze zoon van twaalf kampt sinds enkele maanden met dwanggedachten en paniekaanvallen. Na het lezen van artikelen over hoogsensitiviteit (HSP) vallen er veel kwartjes. Ik herken hem hier helemaal in. Is het verstandig om aan mijn zoon uit te leggen dat hij HSP is, of zal dit leiden tot nog meer overdenken en overprikkeling bij hem?
Het advies
Thea Kampstra, leefstijlcoach voor HSP en GGZ-agoog:
Thea Kampstra: ‘Wat mooi dat je je als ouder verdiept in hoogsensitiviteit en dit herkent bij je zoon. Alleen al jouw betrokkenheid en begrip kunnen hem helpen, ook op onbewust niveau.
Je vraagt je af of uitleg over hoogsensitiviteit juist meer overprikkeling of dwanggedachten kan oproepen. Meestal is dat niet zo, zolang je het rustig en positief brengt. Leg uit dat sommige mensen gevoeliger zijn voor prikkels en dat dit heel normaal is.
Het hoort bij wie hij is en brengt ook mooie kwaliteiten met zich mee, zoals goed aanvoelen wat anderen nodig hebben. Omdat die gevoeligheid veel vraagt, is het belangrijk dat hij leert om rustmomenten in te plannen. Jouw voorbeeldgedrag speelt hierin een grote rol.
‘Leg uit dat sommige mensen gevoeliger zijn voor prikkels en dat dit heel normaal is’
Door zijn gevoel te erkennen en zelf rust en structuur te bewaren, geef je hem veiligheid en woorden voor wat hij voelt. Dwanggedachten en paniekaanvallen zijn niet per se kenmerken van hoogsensitiviteit, maar kunnen ontstaan door overbelasting.
Let op signalen als slecht slapen, zich terugtrekken of snel emotioneel reageren. Is er recent iets veranderd thuis, op school of in zijn omgeving? Met rust, structuur en ruimte om gevoelens te uiten, kan zijn zenuwstelsel tot rust komen. Blijven klachten aanhouden? Dan kan begeleiding helpend zijn.’
Ook interessant: Zo help je een hooggevoelig kind
Laura Jonis, GZ-psycholoog/ontwikkelingspsycholoog en transcultureel ondernemer
Laura Jonis: ‘Het herkennen van kenmerken van hoogsensitiviteit kan helpen om het gedrag van jullie zoon beter te begrijpen. Tegelijk is het belangrijk om breder te kijken: is er iets veranderd in de afgelopen maanden? Paniek of dwang kunnen ook ontstaan door stress, overbelasting of spanningen op school of in vriendschappen.
Hoewel het benoemen van HSP steunend kan zijn, zien we in de praktijk dat kinderen zich er soms sterk mee identificeren: ‘Ik ben nu eenmaal zo.’ Dat kan zorgen oproepen over wat gevoeligheid betekent, waardoor piekergedachten ontstaan die extra druk geven.
Belangrijker dan direct benoemen van HSP is dat jullie zoon zich begrepen en gesteund voelt. Laat hem weten dat jullie samen gaan ontdekken wat hem helpt om zich beter te voelen. Praktische tip: maak op een rustig moment samen een hulpkaartje dat hij bij zich kan dragen. Zet er helpende zinnen op, zoals: ‘Het is een gedachte, geen feit.’, ‘Ik adem rustig in en uit.’ en ‘Dit gevoel gaat ook weer voorbij.’ Zo heeft hij iets concreets in handen op een moeilijk moment.
Als de klachten aanhouden, aarzel dan niet om professionele hulp in te schakelen. Een deskundige kan meedenken over wat hij én jullie als ouders nodig hebben.’
Volg onze online training: Begrijp je hoogsensitieve kind