Concentratie- en slaapproblemen, eetstoornissen, depressie en stress – nee, dit is geen bijsluiter van een harddrug. Dit zijn volgens Smartphonevrij Opgroeien de effecten van schermtijd bij kinderen.
Training Positief opvoeden voor puberouders
- Positief contact maken met je kind
- Omgaan met je eigen emoties én die van je kind
- Afspraken maken en grenzen stellen
79,-
Hun missie? Geen telefoons vóór het 14e levensjaar en social media pas vanaf 16. Een missie waarbij afgelopen week zo’n 1400 artsen en onderzoekers zich bij aansloten. Wat vinden deskundigen? Mobielvrij opgroeien ontleed in drie vragen.
Wat weten we over telefoongebruik onder kinderen?
In moordend tempo zijn telefoons de kinderkamer binnengeslopen: onder 7- en 8-jarigen heeft 60 procent er een, onder 11- en 12-jarigen zelfs 90 procent. Tieners brengen dagelijks gemiddeld zes uur door op hun scherm – waarvan bijna de helft op social media.
Onderzoek naar telefoongebruik staat nog in de kinderschoenen. We weten dat schermtijd samenhangt met concentratieproblemen, overgewicht, een vertraagde taalontwikkeling en slaapproblemen, maar niet of dat verband causaal of correlatief is.
Ook zou intensief socialmediagebruik de kans op mentale problemen, suïcidale gedachten en een laag zelfbeeld vergroten. Maar deze relatie kan ook omgekeerd werken: dat jongeren met psychische klachten vaker online zijn, omdat ze offline minder aansluiting vinden.
Toch twijfelt kindertherapeut Hanneke de Hertog, verbonden aan Smartphonevrij Opgroeien, niet: ‘Schermtijd laat sporen na. Telefoons zijn gemaakt voor volwassenen. Ze spelen in op het beloningssysteem, waarvoor kinderen nog geen rem hebben ontwikkeld.
Training Ontspannen opvoeden
- Ontdek hoe je als ouder positief en relaxed blijft
- Omgaan met de emoties van je kind
- Voor ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd
79,-
Dat maakt ze extra gevoelig voor de verslavende dopamineshotjes die notificaties en likes veroorzaken. Daarnaast gaat schermtijd ten koste van kind-zijn, spelen en fouten maken. Laptops en tablets zijn ook veeleisend, maar die zitten niet in je broekzak.’
Maar telefoons en social media brengen ook veel goeds, betogen hoogleraren Geertjan Overbeek, Stefan van der Stigchel en Christiaan Vinkers. Kinderen zijn beter bereikbaar voor hun ouders en daardoor veiliger.
En social media zijn voor veel jongeren een plek van herkenning en zelfexpressie. Zeker voor wie zich anders voelt – zoals lhbti’ers – kan het online leven een reddingsboei zijn.’
Wat adviseren de experts over smartphones?
Liever te vroeg waarschuwen dan te laat ingrijpen. Telefoons kúnnen schadelijk zijn en dat is voor de Amerikaanse beroepsvereniging voor psychologen (APA) reden genoeg om grenzen te stellen: geen telefoons voor het 12e jaar, niet in de slaapkamer en begeleiding van ouders bij het monitoren van social media. En óók het gesprek aangaan over de onlinewereld.
Dat onderschrijft De Hertog, terwijl ze ook pleit voor langer wachten met social media. ‘Pubers rond de 15 maken vaak een flinke duik in zelfvertrouwen. Voeg daar een algoritme aan toe dat inspeelt op onzekerheid en je hebt een giftige cocktail. Stel social media uit tot ze steviger in hun schoenen staan.’
Kunnen we nog terug?
Hoe houd je je kind smartphonevrij als 90 procent van de klas al scrollt? Het begint bij samenwerking. De Hertog: ‘In Engeland zagen ze: als één op de vier ouders in een klas samen afspreekt om telefoons uit te stellen, volgt de rest vaak vanzelf. Sociale druk werkt ook de goede kant op.’
In Nederland groeit het draagvlak. Al ruim zeshonderd basisscholen zijn aangesloten bij Smartphonevrij Opgroeien. ‘Het is geen utopie,’ aldus De Hertog. ‘Maar gewoon een kwestie van samen de klok terugdraaien.’
