Kennisfilmpjes op TikTok maken je niet zo slim als je denkt
Een team van de Universiteit Keulen zette een experiment op waarbij 179 studenten animatievideo’s bekeken. De ene groep zag video’s waarin gewone taal werd gebruikt. De andere groep bekeek complexere video’s met academisch jargon.
De versimpelde video’s bleken te leiden tot een beter begrip van de wetenschappelijke inhoud. Een positief effect. En ook belangrijke reden waarom dit soort video’s worden gemaakt; ze overbruggen de kloof tussen de wetenschapper en de gewone burger.
Maar een ongewenst bijeffect bleek dat de proefpersonen de makkelijke video’s geloofwaardiger vonden, en er meer vertrouwen in hadden dat zij in staat waren om de besproken studie te beoordelen.
Wat is het makkelijkheidseffect?
Hoe dat kan? Het heeft te maken met het zogenoemde makkelijkheidseffect: als wetenschappelijke informatie makkelijk te begrijpen is, kunnen we de conclusie trekken dat het onderwerp niet erg complex is, en daardoor onze eigen competenties overschatten.
Daarnaast reageren we positiever op informatie die makkelijk te verwerken is, en bestempelen het daarom vaker als waar. Deze denkfout is al eerder aangetoond in studies waarbij proefpersonen zowel wetenschappelijke als vereenvoudigde samenvattingen over onderzoek lazen, en nu blijkt het ook bij video’s een rol te spelen.
Video’s met een balans tussen complex en kloppend
Voor jongvolwassenen zijn social media hun belangrijkste bron voor wetenschappelijke informatie, aldus de onderzoekers. Met name filmpjes blijken een belangrijke rol te spelen in kennisoverdracht. Zij waarschuwen daarom voor het maken van te simpele video’s. ‘Effectieve wetenschapscommunicatie moet de balans vinden tussen toegankelijk en kloppend zijn, en moet niet te complex maar óók niet te simpel zijn.’
En voor de socialmediagebruikers onder ons is het goed om te onthouden: waan je nog geen Einstein als je een leuk kennisfilmpje hebt bekeken en de relativiteitstheorie ineens begrijpt.
Lees ook: Waarom sociale media verslavend werken (en hoe je ervan afkickt)
Bron: Frontiers in Psychology, juni 2025
