Geen contact meer met je broer of zus: dit zijn redenen om te breken
We delen onze jeugd, ouders en herinneringen met hen – broers en zussen zijn vaak de mensen die ons het langst kennen. Toch is die band niet altijd vanzelfsprekend. Sommige mensen verliezen het contact met een broer of zus. Waarom gebeurt dat?
Een zes jaar durend onderzoek in Duitsland keek hoe vaak volwassen broers en zussen van elkaar vervreemden: hoe vaak ze het contact verbreken of de emotionele verbondenheid verliezen. De onderzoekers ontdekten dat 28 procent van de deelnemers ten minste één periode van vervreemding met een broer of zus had meegemaakt, terwijl 14 procent met meerdere broers of zussen het contact was kwijtgeraakt. Het risico op vervreemding bleek groter bij halfbroers en halfzussen en bij degenen die niet in hetzelfde huishouden waren opgegroeid. Toch bleek die vervreemding vaak tijdelijk van aard.
Maar wat is de reden dat broers en zussen het contact verliezen? “Er bestaat een prachtige Surinaamse uitdrukking: broers en zussen zijn het merg van je bot,” zegt familietherapeut Else-Marie van den Eerenbeemt in dit artikel dat eerder in Psychologie Magazine verscheen. “Familie is je kracht, maar ook je kwetsbaarheid.”
De complexiteit van de broer-zusband
Die lotsverbondenheid is een van de vier kenmerken die de broer-zusrelatie typeren, schrijft emeritus hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Frits Boer in zijn bestseller Een gegeven relatie. Een tweede kenmerk is onbevangenheid. Met vriendjes ben je voorzichtiger, want die kun je kwijtraken als je ruziemaakt. Maar tegen een broer of zus durf je ongenadig de waarheid te zeggen. Als derde noemt Boer verscheidenheid: vredig samen spelen kan in een oogwenk omslaan in slaande ruzie, en andersom. Het laatste kenmerk is ambivalentie. Broers en zussen staan zij aan zij tegenover de rest van de wereld, maar zijn ook elkaars rivalen: ze strijden om de aandacht en liefde van hun ouders.
En die rivaliteit kan levenslang blijven doorsudderen, bevestigt contextueel- en systeemtherapeut Gerrie Reijersen van Buuren. Als voorbeeld noemt ze de voortdurende competitie tussen volwassen kinderen over wiens gezin het gelukkigst of meest geslaagd is.
Waarom het misgaat tussen broers en zussen
Psychologie Magazine vroeg eerder aan lezers die het contact met hun broer of zus hadden verbroken, wat daarvoor de reden was. Er werden verschillende struikelblokken genoemd: onenigheid over de erfenis, psychische problemen van een van beiden, ervaringen met misbruik, financiële kwesties, conflicten met partners en jaloezie. Maar het meest genoemde argument was simpelweg: “Onze karakters verschillen te veel.” Ook gaven veel mensen aan dat ze zich gekwetst voelden door hun broer of zus, geen steun of liefde kregen, of zichzelf niet konden zijn in diens aanwezigheid. Het gevoel dat de ander altijd het lievelingskind was, speelde bij sommigen eveneens een grote rol. Net als het feit dat de verdeling van de erfenis families soms definitief uit elkaar kan drijven.
Levenslange band – of toch niet?
Hoe belangrijk de verbondenheid met een broer of zus eigenlijk is, realiseren mensen zich vaak pas later in het leven. Door ingrijpende gebeurtenissen zoals echtscheidingen, ziekte van ouders of overlijden, wordt duidelijk hoe uniek die relatie is. Broers en zussen zijn vaak de enigen die alle levensfasen met je hebben gedeeld. Ze maken deel uit van je identiteit.
Toch is het niet altijd vanzelfsprekend om contact te blijven houden. Volgens psychologen kunnen er goede redenen zijn om – tijdelijk of voorgoed – afstand te nemen uit zelfbescherming, bijvoorbeeld bij verslaving, crimineel gedrag of psychisch of seksueel misbruik. In andere gevallen is het juist waardevol om het gesprek aan te gaan en terug te blikken op de gedeelde jeugd. Dingen uitspreken kan de relatie herstellen of tenminste verzachten.
Je hoeft geen vrienden te zijn
“Broers en zussen hebben dezelfde vader en moeder, maar die zijn voor elk kind andere ouders,” zegt Reijersen van Buuren. In erkenning krijgen en gezien worden kunnen hemelsbrede verschillen zitten. De een werd altijd geknuffeld door vader, de ander nooit. Voor het ene kind is moeder heilig, voor het andere helemaal niet. Zulke verschillen worden later vaak uitgevochten in de onderlinge relatie. Als dat uitgesproken wordt, kan de verstandhouding verbeteren. Vertel bijvoorbeeld dat je het ook moeilijk vond dat jij het lievelingetje was, of dat je je daarover schuldig voelde.
Volgens Reijersen van Buuren hoef je niet elkaars vrienden te zijn. Maar je kunt niet volledig om elkaar heen, zegt ze. Maak er dus het beste van, want je komt elkaar hoe dan ook weer tegen – bijvoorbeeld als een van je ouders overlijdt.
Doorbreek dysfunctionele familiepatronen
Samen met contextueel therapeut Gerrie Reijersen van Buuren ontwikkelde Psychologie Magazine de online training Laat familiepatronen los- maak je eigen keuzes. In deze training ontdek je welke familiepatronen een rol spelen in jouw leven en hoe je deze kunt doorbreken, zodat je uiteindelijk meer jezelf kunt zijn.
