1. Je ervaart de wereld rijker en genuanceerder

De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld, schreef filosoof Ludwig Wittgenstein. Wie meerdere talen spreekt, rekt die grenzen op. ­

4 redenen om een nieuwe taal te leren

4 redenen om een nieuwe taal te leren

De Engelse taal wordt steeds vaker als universele taal gezien en we worden elk jaar beter in het ver...

Lees verder

Onderzoek laat zien dat taal niet alleen een middel is om te communiceren, maar ook bepaalt hoe we onszelf en onze omgeving waarnemen, blijkt uit verschillende studies die de Amerikaanse psycho­linguïst en cognitief psycholoog Viorica Marian aanhaalt in haar boek Meertalig.

De werkelijkheid wordt soms net even anders ervaren, afhankelijk van de taal die je gebruikt. Een herinnering kan levendiger voelen als je erover vertelt in je moeder­taal, terwijl emoties als angst of schaamte juist worden gedempt in een tweede taal.

Interessant genoeg bepaalt taal ook wat we zien en niet zien. Een regenboog bevat een oneindige overgang van kleuren, maar in het ­Nederlands en Engels benoe­men we er zeven. ­

Terwijl talen die andere woorden of indelingen gebruiken, hun sprekers meer en andere kleurgradaties laten zien. Wie meerdere talen spreekt, beschikt over meerdere lenzen: je ervaart de wereld rijker en genuanceerder.

2. Het vergroot je mentale flexibiliteit

Woorden en betekenissen liggen niet vast, zo leer je als je meerdere talen spreekt. ‘Melk’ is niet alleen melk; het kan ook leche of moloko zijn. Het besef dat taal een systeem is van gemaakte afspraken en niet één waarheid, vergroot de mentale flexibili­teit.

We raken vertrouwd met het idee dat dingen op meerdere manieren kunnen worden benoemd. Die ervaring stimuleert creatieve denkprocessen: meer­taligen zijn beter in staat out of the box te denken, originele verbanden te leggen en alter­natieve oplossingen te vinden.

Het voordeel van tweetaligheid

Het voordeel van tweetaligheid

Meertalige kinderen hebben een groter werkgeheugen, ze leren sneller lezen en ze kunnen beter focus...

Lees verder

Uit experimenten blijkt dat ze hoger scoren op tests voor divergent denken: het vermogen om veel verschillende ideeën of oplossingen voor één probleem te bedenken.

3. Het houdt je brein jong

Meertaligheid beschermt het verouderende brein, blijkt uit onderzoek van de University of Edinburgh.

Tweetalige individuen presteren op latere leeftijd beter op cognitieve tests dan hun eentalige leeftijdsgenoten, zelfs wanneer rekening wordt gehouden met factoren zoals opleiding en sociaaleconomische status.

Ze blijven langer scherp op functies als aandacht, werkgeheugen en probleemoplossend vermogen. Deze cognitieve voordelen zijn niet beperkt tot wie tweetalig opgroeit; ook volwassenen die later een tweede taal leren, profiteren ervan.

Het schakelen tussen talen versterkt de executieve functies van de hersenen, zoals aandacht en werkgeheugen, en draagt bij aan een grotere cognitieve reserve. Die reserve kan, zo blijkt uit aanvullend onderzoek, de ziekte van Alzheimer en andere vormen van ­dementie gemiddeld vier tot zes jaar uitstellen.

4. Het maakt je minder vatbaar voor vooroordelen

Taal opent niet alleen je brein, maar ook je hart. Wie meerdere talen spreekt, ervaart uit eerste hand dat er meerdere manieren zijn om de wereld te begrijpen. Volgens psycholinguïst en cognitief psycho­loog Viorica Marian maakt die ervaring ons minder vatbaar voor vooroordelen en intolerantie.

Meer­taligen beseffen: wat vreemd lijkt, is vaak slechts anders benoemd. Sommige talen hebben zelfs woorden voor gevoelens die in andere culturen nauwelijks bestaan. Neem het Japanse begrip amae, dat het verlangen uitdrukt om je afhankelijk en verzorgd te mogen voelen – een emotie die in veel westerse talen geen directe tegenhanger heeft.

Zulke woorden openen nieuwe gevoelswerelden en vergroten ons vermogen ons in anderen in te leven. Wie meertalig is, ontwikkelt ook een fijn­zinniger gevoel voor de kracht van woordkeuze. Denk aan het verschil tussen ‘slaaf’ en ‘tot slaaf ­gemaakte’: de eerste suggereert een vaststaande identiteit, de tweede benoemt het aangedane onrecht.

Zulke verschillen lijken klein, maar maken een wereld van verschil in hoe we naar mensen kijken. Meertalig­heid bouwt bruggen, niet alleen in het brein, maar ook tussen mensen, culturen en werelden.

5. Je leert sneller nóg een taal

Wie al meerdere talen spreekt, heeft een voorsprong bij het leren van nóg een nieuwe taal. Volgens taalkundige John McWhorter zijn meertaligen gewend om te schakelen tussen grammaticale structuren en klanken, waardoor ze sneller patronen herkennen. Daarnaast zijn ze minder bang om fouten te maken, wat het leerproces versnelt.

Het brein van een meertalig persoon is getraind in het onderscheiden van subtiele taal­nuances, zoals het verschil tussen since en for in het Engels. Een verschil dat misschien onbelangrijk lijkt, maar bepaalt of een zin logisch of juist vreemd klinkt.

Bronnen o.a: Viorica Marian, Meertalig, Ambo Anthos, 2023 / T.H. Bak e.a., Does bilingualism influence cognitive aging?, Annals of Neurology, 2014