Consent leren aan je kind: zo doe je dat

Na de recente geweldsincidenten tegen vrouwen publiceerde Psychologie Magazine het stuk ‘Wat mannen kunnen doen om vrouwen veiliger te laten voelen’, met onder meer adviezen over hoe mannen kunnen reageren als ze zien dat een vrouw wordt lastiggevallen. Maar over opvoeding en het belang van consent leren aan jongens ging het bijna niet, mailde een lezer. ‘Ik ben heel benieuwd hoe dat nu in de praktijk gaat met dat consent vragen. Hoe leer je hun dat als ouder? Dat lijkt mij nou belangrijk.’ 

Training

Training Positief opvoeden voor puberouders

• Positief contact maken met je kind
• Omgaan met je eigen emoties én die van je kind
• Afspraken maken en grenzen stellen

Bekijk de training

Nu maar
79,-

Dat vindt ook Marieke van der Sanden, consulent seksuele gezondheid bij de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie (NVVS), en expert op het gebied van seks en opvoeding. Het is volgens haar van belang dat ouders hun kinderen – van welk gender dan ook – over consent leren. ‘Het leidt tot fijnere contacten, meer plezier, en later, als ze daaraan toe zijn, tot betere seks en minder misverstanden en mogelijk een kleiner risico op grensoverschrijdend gedrag.’ Maar kinderen opvoeden op het gebied van consent kan best lastig zijn als ouders dat zelf niet hebben geleerd, of niet goed weten wat het inhoudt, zegt ze.

Wat is consent?

‘Het is een misverstand dat om consent vragen een eenmalige actie is. ‘Wil je zoenen? Ja?’ En klaar. Consent wordt vaak vertaald als toestemming, maar het is een continu proces van actieve afstemming. Ben jij nog oké? Ben ik nog oké? En afstemmen doen we ons hele leven lang, de hele dag door. Wij hebben bijvoorbeeld net afgestemd wanneer we konden bellen voor dit interview. Jij wilde in de ochtend, toen kon ik niet, dus zochten we door tot we een consensus hadden. Je kunt je kind dus van jongs af aan laten oefenen met consent in situaties die nog niks met seksualiteit te maken hebben. Als aan je kind wordt gevraagd: ‘wil je gamen’ of ‘wil je naar een feestje komen’, moet hij nadenken over ‘wil ik dit’, ‘heb ik er zin in’. En als het antwoord ‘nee’ is, kun je je kind helpen om te bedenken hoe hij dat kan zeggen. Andersom moeten kinderen er ook mee leren omgaan als iemand anders iets niet wil. Je kunt daar heel bewust mee oefenen.’

Maar seks is natuurlijk niet altijd een kwestie van praten, en keurige afspraken maken

‘Ik hoor dat ook tijdens de trainingen die ik geef: ‘Moet je het soms in drievoud indienen en op papier zetten? Dan gaat de spontaniteit er toch vanaf?’ Maar het hoeft niet zo ingewikkeld te zijn, of met heel veel woorden. Stel, het is mooi weer, en we besluiten om een rondje te lopen. Dan kan ik aan je vragen: ‘Vind jij het fijn hier met mij, is dit het juiste tijdstip, wat vind je van het weer?’ Maar je kan ook gewoon zeggen: ‘Fijn hè, die zon,’ en als jij dat beaamt, dan stem je ook op elkaar af. Op dezelfde manier kun je tijdens seks vragen: ‘Is dit fijn voor jou?’ Of: ‘Is dit een goed plekje?’

Wel lastig dat ouders ook nog moeten opboksen tegen een cultuur waarbinnen het normaal is dat vrouwen worden geobjectiveerd en veroverd

‘Je kunt in ieder geval het goede voorbeeld geven. Stel, mijn partner loopt over straat met mijn zoon en zegt over iemand: ‘Wat een snol.’ Wat geef je je kind dan mee? Draag in gesprekken uit dat jongens en meisjes gelijkwaardig zijn. Dat er geen jongens- of meisjeseigenschappen zijn. Het idee dat jongens jagers zouden zijn is schadelijk. En het klopt ook niet: vrouwen zijn ook jagers geweest, blijkt uit onderzoek. Degenen met goede ogen gingen op zoek naar bessen, degenen die snel en behendig waren of goed konden richten gingen jagen. Gender had daar helemaal niets mee te maken.’

Lees ook: Andrew Tate in de klas: leraren zien steeds meer vrouwenhaat bij jongeren

Training

Training Ontspannen opvoeden

• Ontdek hoe je als ouder positief en relaxed blijft
• Omgaan met de emoties van je kind
• Voor ouders met kinderen in de basisschoolleeftijd

Bekijk de training

Nu maar
79,-

Helpt het ook om expliciete gesprekken over consent te voeren met je kinderen?

‘Zeker, en ik denk dat het belangrijk is om daar niet mee te wachten tot kinderen al verliefd zijn en gaan experimenteren. Kennis is belangrijk, maar het gaat ook over vaardigheden en attitude. Creëer dus kleine oefenmomentjes, en probeer kapstokhaakjes te zien: hier kan ik een vraag over stellen, hier kan ik over doorvragen. Bijvoorbeeld: ‘Heb je Adolescence gezien, wat vond je daarvan? Wordt er met ‘homo’ gescholden op school? Waarom denk je dat dat gebeurt?’ Zulke gesprekken zijn trouwens makkelijker om te voeren tijdens een activiteit, zoals de hond uitlaten of onderweg in de auto. Een serieus gesprek aan de keukentafel werkt juist weer wat minder goed.’

Lees ook: Waarom mannelijkheid fragiel is

Zijn er nog meer dingen die ouders juist niet moeten doen?

‘Het is belangrijk dat kinderen en jongeren leren om hun grenzen aan te geven. Maar soms willen wij als volwassenen nog weleens pushen. Zeggen we: ‘nee, dat bord moet leeg’, als een kind zegt: ‘Ik heb genoeg gegeten.’ Dat moet je juist bekrachtigen, in plaats van de etiquette te willen naleven. Dat geldt ook voor het geven van kusjes of knuffels. Laat een kind zelf bepalen of hij dat wil. Ik vind gedag zeggen netjes, maar ik laat het aan mijn kinderen over hoe ze dat willen doen. Als kinderen leren inchecken bij zichzelf en bij anderen en daarover kunnen communiceren, ben je al een heel eind.