Waarom je langzamer leert als je ouder wordt
Wie op vijftigjarige leeftijd begint met pianospelen, zal nooit zo snel vooruitgaan als het buurjongetje van tien. Waarom leren volwassenen langzamer dan kinderen?
In het boekje Waarom je slimmer wordt van pianospelen geeft psycholoog, amateur-pianist en oud-hoofdredacteur van Psychologie Magazine Suzanne Weusten antwoord op vragen zoals: hoe leer je uit je hoofd te spelen? En helpt pianospelen tegen stress? In deze voorpublicatie lees je waarom nieuwe dingen leren moeilijker is naarmate je ouder wordt.
Waarom volwassenen langzamer leren
De Israelische violist Itzhak Perlman werd na een van zijn concerten aangesproken door een bewonderaar. ‘Ik zou er mijn leven voor geven als ik zo kon spelen als u,’ zei de man. ‘Dat heb ik ook gedaan,’ antwoordde Perlman.
We staan er nauwelijks bij stil, maar om op topniveau te kunnen spelen, of het nu viool, piano of een ander instrument is, gaan jaren van oefening vooraf. Je moet minstens tienduizend uur oefenen om een meester te worden in je vak, schrijft de Canadese bestsellerauteur Malcolm Gladwell in zijn boek Uitblinkers. Voordat The Beatles hun eerste concerten in de nachtclubs van Hamburg gaven hadden ze die magische grens al gehaald. En voordat Bill Gates Microsoft oprichtte, had hij al meer dan tienduizend uur in zijn schuurtje computerprogramma’s geschreven.
Ook interessant: Nieuw onderzoek: ons brein heeft vijf levensfases, en is pas na dertig jaar volwassen
Nieuwe dingen leren op latere leeftijd
De tienduizenduren-regel gaat echter niet op als je op latere leeftijd begint met een nieuw instrument. Zo makkelijk als een kind leert noten lezen en deuntjes spelen, zo moeizaam vergaat het volwassenen. Waarmee niet gezegd is dat ze het niet kunnen, ze moeten er alleen veel meer moeite voor doen. Hoe komt dat eigenlijk?
Behalve oefenen is er nog een voorwaarde om een specifieke vaardigheid zoals pianospelen in de vingers te krijgen, en dat is de flexibiliteit van de hersenen. Menselijke baby’s worden volstrekt hulpeloos geboren, maar hebben een enorm plastisch brein: alle mogelijkheden liggen nog open. Je kunt het vergelijken met een landkaart waarop nog geen grenzen of wegen zijn ingevuld.
Na verloop van tijd wordt het lastiger om buiten de gebaande paden te treden
Bij alles wat het kind leert, wordt een route aangelegd en naarmate het bijvoorbeeld vaker en intensiever leest of pianospeelt, veranderen die routes in brede snelwegen; maar na verloop van tijd wordt het lastiger om buiten de gebaande paden te treden. Andere weggetjes, bijvoorbeeld voor tennissen of tekenen, raken overwoekerd en verdwijnen ten slotte omdat ze niet worden gebruikt.
Om te kunnen onthouden wat al geleerd is, moeten de hersenen allerlei verbindingen intact houden. Nieuwe dingen leren, wordt daardoor moeilijker.
Bovendien hebben de hersenen een gevoelige periode voor een taal spreken of muziek maken. Aan het begin van hun leven zijn de hersenen het flexibelst. De grens ligt vlak voor de puberteit; daarna wordt leren lastiger. Wie op zijn dertigste emigreert naar China, zal nooit accentloos Mandarijn leren spreken. Een kind daarentegen leert moeiteloos twee talen. Itzhak Perlman had alles mee: hij speelde als kind al viool, oefende eindeloos en studeert nog steeds negen uur per dag.
Lees ook: Is ouder worden echt zo erg? ʻJe leeft langer als je positief naar ouderdom kijkt’
Het boekje Waarom je slimmer wordt van pianospelen is verkrijgbaar via Suzanne Weusten. Inclusief verzendkosten kost het boekje 14,95 euro. Je koopt het door een mail te sturen naar: suzanne@suzanneweusten.nl.
